آرامگاه کمبوجیه | فاتح مصر
درباره آرامگاه کمبوجیه | فاتح مصر:
کمبوجیه دوم که گاهی در پارسی نوین با نام کامبیز یا کامبوزیا نیز شناخته میشود، دومین شاه دودمان هخامنشی (از ۵۲۲ تا ۵۳۰ پیش از میلاد پادشاه ایران بود) و آغازکننده دودمان ۲۷ مصر و فرزند ارشد کوروش بزرگ و کاساندان است.
مهمترین اتفاق دوران فرمانروایی کمبوجیه دوم، فتح مصر بود. کمبوجیه پیش از پادشاهی، در دوران فرمانروایی پدرش کوروش، عنوان «شاه بابل» را داشته و نایبالسلطنه بودهاست و پس از مرگ پدرش، جانشین وی شد. او پس از به تختنشینی، بیش از هر چیز وقت خود را صرف تهیه مقدمات لشکرکشی به مصر کرد. سپاه او در ماه مه سال ۵۲۵ پیش از میلاد خود را به پلوزیوم رساند و با سپاه مصر درگیر شدند و سرانجام بر سپاه پسامتیخ سوم غلبه کرد. در ماه ژوئن سال ۵۲۵ پیش از میلاد، سپاه کمبوجیه با پیمودن دره نیل از شمال به جنوب، سراسر مصر را تسخیر کرد. کمبوجیه پس از فتح مصر، نظم و امنیت را برقرار کرد و سیاست تساهل دینی پدرش را در پیش گرفت.
بر اساس قوانین سنتی مصر، کمبوجیه رسماً «فرعون مصر» لقب گرفت و خود را «شاه مصر علیا و مصر سفلی» و «از نسل خدایان هوروس، رع و اوزیریس» نامید.
پس از پیروزی کمبوجیه در برابر مصر، وی تصمیم گرفت فتوحات خود را گسترش دهد و به سرزمینهای ثروتمند دیگری همچون لیبی و کارتاژ لشکر بکشد. کمبوجیه از تبس پنجاه هزار تن را به تصرف واحه آمون فرستاد، اما سپاه وی پس از عبور از واحه بزرگ در بیابان گم شد و هرگز خبری از آن نیامد. در پاییز سال ۵۲۳ پیش از میلاد، خبرهای نگرانکنندهای کمبوجیه را وادار به بازگشت از نوبه بهسوی مصر کرد. سپاه وی نیل را تا کوروسکو طی کرد و سپس از راه بیابان عازم نوبه گردید، اما هنگامیکه آنها یکچهارم راه را پیمودند، آب و آذوقه سپاه تمام شد و آنها پس از دادن تلفات بسیار، ناگزیر به بازگشت شدند.
بنا به روایت هرودوت، بردیا بههمراه کمبوجیه به مصر رفت ولی پس از مدتی بین آنها اختلافاتی ایجاد شد و کمبوجیه دستور داد برادرش به ایران بازگردد و مخفیانه فرمان قتل او را صادر کرد که در بین راه توسط مأموران دولتی کشته شد. اما بنا بر سنگنبشته داریوش در بیستون، کمبوجیه قبل از حرکت بهسوی مصر، بردیا را به قتل رسانید. اما پژوهشگران معاصر در درستی قتل بردیا توسط کمبوجیه اتفاق نظر ندارند.
مورخان یونانی گزارش میدهند که کمبوجیه، گاو آپیس (آپیس گاو مقدس مصریان قدیم بود) را با خنجر زخمی کرد و این گاو چندی بعد بر اثر زخم خنجر کشته شد. اما در مطالعات تازهای که براساس کاوشهای باستانشناسی صورت گرفته، نتایج تازهای درباره اتهامات مورخان به کمبوجیه را روشن میسازد؛ بر پایه نوشتههای رسمی درون مقبره گاوهای آپیس، مشخص شده که یک گاو در ششمین سال سلطنت کمبوجیه، زمانیکه او به نوبه و اتیوپی رفته بود، بیآنکه در مصر باشد مرده بود. گاو بعدی هم در ماه اوت سال ۵۲۵ پیش از میلاد مُرده و در تابوتی از جنس سنگ گرانیت قرار گرفته و دفن شدهاست. یعنی این واقعه چهار سال پس از مرگ کمبوجیه روی داده است.
بر اساس گفتههای هرودوت، کمبوجیه در راه بازگشت به ایران، در سوریه امروزی بود که خبر بر تختنشینی گئومات را از جارچی دریافت کرد. داریوش بزرگ در سنگنبشته بیستون میگوید کمبوجیه «به مرگ خود مُرد». برخی از پژوهشگران عقیده دارند بنایی که «تخت رستم» نامیده میشود و در نزدیکی نقش رستم و در چهار کیلومتری شمال تخت جمشید قرار دارد، برای آرامگاه کمبوجیه در نظر گرفته شده بود ولی پس از مرگش ناتمام ماند. برخی دیگر نیز اعتقاد دارند ویرانه سنگی «زندان سلیمان» در پاسارگاد آرامگاه کمبوجیه است. گروهی دیگر نیز آثار سنگی بین تخت جمشید و نقش رستم که به نام تخت گوهر معروف است را آرامگاه کمبوجیه دانستهاند.
مقبره کمبوجیه که امروز آن را به عنوان آتشکدهای از دوره کوروش کبیر معرفی میکنند، اثری منحصر بفرد محسوب میشود که با نام بنای زندان در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است. کارشناسان با استناد به کتیبهای که در این محل قرار گرفته برج زندان سلیمان را آرامگاه کمبوجیه میپندارند و معتقدند داریوش بزرگ جسد وی را پس از مرگ از سوریه به پاسارگاد آوردهاست و در این ساختمان قرار دادهاست. این بنا در دوره اسلامی به نام زندان سلیمان معروف شدهاست.
آرامگاه کمبوجیة دوم، فاتح مصر، یکی از بناهای بسیار زیبای مجموعه پاسارگاد (در جوار مقبره کوروش کبیر) است که ساخت آن مربوط به آغاز دوره هخامنشیان می باشد. بنایی چهار گوش و برج مانند که اکنون تنها یک دیواره از آن باقیمانده است. ارتفاع برج مقبره کمبوجیه نزدیک به ۱۴ متر ار و قاعده آن ۷ متر در ۷ متر بوده است که بر سکویی سه پلهای قرار گرفته است.
بنای آرامگاه کمبوجیة از نگاه معماری و هنری یکی از شاهکارهای مهندسان و هنرمندان هخامنشی به شمار می آید. بلوکهای سنگی به گونه ای روی هم قرار گرفته اند که در برخی از رجها به سختی می توان دو بلوک را از هم تشخیص داد. سنگهای به کار رفته در ساخت بنا از گونه سنگهای سفید مرمر نما است که از معدن کوه سیوند آورده شده اند.
هم اکنون تنها دیوار به جای مانده از مقبره کمبوجیه توسط داربست هایی که در سال ۱۳۴۹ و ۱۳۵۰ خورشیدی ساخته اند، ایستا باقی مانده است و مشکل خاصی که آن را فرو ریزد وجود ندارد.
به اعتقاد محققین شکل و کاربری این بنا در زمان کوروش به اندازهای مهم بوده است که داریوش نمونه مشابه آن را در نقش رستم میسازد که امروز به آن کعبه زرتشت گفته میشود.
آرامگاه کمبوجیه:
ایران، شیراز، مرودشت، مجموعه پاسارگارد، زندان سلیمان، آرامگاه کمبوجیه