آرامگاه شاه شجاع
درباره آرامگاه شاه شجاع:
ابوالفوارس جلالالدین شاه شجاع از سلاطین آل مظفر و مشهورترین فرد از این خاندان است. وی در ۲۲ جمادیالثانی ۷۳۳ هجری قمری (۱۰ مارس ۱۳۳۳ میلادی) در یزد متولد شد. وی از جانب مادر به سلاطین قراختایی کرمان، برمی گردد و نظر به همین نسب به رغم داشتن برادر ناتنی بزرگتر به ولایتعهدی پدر منصوب شد.
در دوره فرمانروایی پدرش؛ مبارزالدین محمد؛ مأموریتهایی به شاه شجاع واگذار شد که از جمله امارت کرمان در سال ۷۵۴ هجری قمری (۱۳۵۳ میلادی) بود. وی همچنین در فتح شیراز در زمان پدرش که منجر به برافتادن سلاطین آل اینجو شد، نقشی عمده داشت.
امیر مبارزالدین محمد مظفر؛ بانی سلسله آل مظفر و پدر شاه شجاع؛ چنانکه در دیوان حافظ و دیگر منابع مشهود است، بسیار تندخو و زودخشم بود و در عقوبت دادن، سرعت و خشونت داشت. وی در بازگشت از سفر جنگی آذربایجان بر دو پسرش شاه شجاع و شاه محمود و خواهرزاده اش شاه سلطان خشم گرفت و دو پسر را به کوری و خواهرزاده را به کشتن بیم داد. از اینرو آن سه تن، سحرگاهی در اصفهان، امیر محمد را کشتند. شاه شجاع، سوار اسب شد و بر سرش به نشان سلطنت، چتر گرفتند و امیرمحمد را به قلعه طبرک فرستادند و در آنجا کور ساختند.
شاه شجاع پس از کشتن پدر، به پادشاهی رسید. او حکومت اصفهان و ابرقو را به برادر خود قطب الدین شاه محمود و کرمان را به برادر دیگرش سلطان عمادالدین احمد سپرد و خواجه قوامالدین محمد بن علی صاحبعیار را به وزارت خود برگزید. اما پس از چندی نشانههای سرکشی از قوامالدین به ظهور پیوست و به دستور شاه شجاع کشته شد و خواجه جلالالدین تورانشاه به وزارت رسید.
شاه شجاع بر خلاف پدرش تعصب مذهبی زیادی نداشت و گاهی اشعاری نیز میسرود. امیر مبارزالدین (پدر شاه شجاع) در امر به معروف و نهی از منکر بسیار جدی بود تا جاییکه به طعنه محتسب نامیده میشد.
سلطنت نسبتاً طولانی شاه شجاع در میان دو دوره خونبار حمله مغول و یورشهای تیمور بود. از این حیث، سلطنت شاه شجاع روزگار اَمن و اُمید و آسایش مردم بود و بر خاتمه یافتن این روزگار خوش، حسرت بسیار میخوردند.
از آنجا که روزگار کودکی شاه شجاع، دوره پایهگذاری سلطنت آل مظفر و لبریز از کشش و کوشش برای بسط و تحکیم این سلطنت بود، شاه شجاع مجال تحصیل پیوسته علم را در کودکی نیافت. با این حال، وی در علم و ادب و هنر و فضایل باطنی، سرآمد بود. خطش نیکو بود و نثری روان و زیبا و پرظرافت داشت و شعر میسرود و شاعران را مینواخت و دربارش محفل انس و ادب و هنر بود.
شاه شجاع زیبایی سیرت و حسن صورت را با مکارم اخلاق و جوانمردی، توأم داشت و برای خوی فرشته گونش داستانهای بسیار نقل کردهاند. وی در هر جنگ که کرد، پیروز بود و ایران را به حدود طبیعیش بازگرداند و منهای خراسان، بر باقی ایران تاریخی به طور مستمر یا مقطعی حکم میراند چنانکه قفقاز را نیز گشود و مدتی بر بغداد نیز تسلط یافت. اگر به مرگ نابهنگام از دنیا نمیرفت، بعید بود که تیمور بر قلمرو آل مظفر پنجه افکند، چنانکه چون برای انتظام کار خوزستان به شوشتر رفته بود، مرزبان شرق نامه فرستاد که امیر تیمور بر سیستان تاختهاست و بیم پیشروی وی هست. شاه شجاع در پاسخی کوتاه و کوبنده که جزء اسناد افتخار تاریخ ایران است، با نثر موجز و دقیق و پر ظرافتش بر حاشیه نامه نگاشت که:
“نقض عهد دوستی از امیر تیمور بعید است و اگرهم چنین رخ دهد، لشکر جرّار و شمشیر شیرشکار و تیر جوشن گذار و بازوی کامکار در کار است، بسم الله اگر حریف مایی“.
شاه شجاع قبل از مرگ (۷۸۶ ه. ق) وصیت کرده بود که جسد وی را در زمینهای مصلی و در جوار قبر شیخ محمود قطبالدین دفن نموده و سپس توسط امیراختیارالدین کرمانی جنازه را به مدینه برده در آنجا به خاک سپارند. پس از مرگ وی به دلیل اختلافاتی که بین جانشینان او به وجود آمد، وصیت او عملی نشد و در همان جا باقی ماند. بعدها در سال ۱۱۹۲ هجری قمری به دستور کریمخان زند سنگ قبر مرغوبی تراشیده شد و بر روی قبر شاه شجاع نصب شد و بر روی آن با خط نستعلیق عالی این عبارت در ۱۱ سطر نوشته شد:
“هوالحی الذی لا یموت. هذا مدفن السلطان العادل الباذل المرحوم المغفور شاه شجاع المظفری و وفاته فی سنه ست و ثمانین و سبعمائه من الهجریه کما قال العارف السالک شمس الدین محمد حافظ علیه الرحمه حیف از شاه شجاع و تجدید مزاره فی شهر ربیع الثانی ۱۱۹۲”.
در سال ۱۳۳۸ خورشیدی به همت علی سامی (معمار بازسازی سعدیه و حافظیه) توسط انجمن آثار ملی گنبدی از کاشیهای فیروزهای بر روی قبر شاه شجاع ساختهشد.
آرامگاه شاه شجاع بر ۴ ستون استوار است و درون آن با کاشی، و معرقکاری تزیین شدهاست. بنای آرامگاه شاه شجاع بر روی یک صفه که سه پله از سطح زمین اختلاف ارتفاع دارد، بنا گردیدهاست و از چهار گوشه آن چهار ستون مایل با سنگهای سفید به گنبد آبی رنگ آن میرسد. گنبد به وسیله کاربندیها به ستونها متصل شدهاست. ۴ کتیبه از اشعار شاه شجاع و حافظ نیز در درون گنبد و چهار کتیبه از اشعار حافظ که در مدح شاه شجاع سروده بود، در قسمت بیرونی گنبد و به خط نستعلیق بر روی کاشی نوشته شدهاست.
آدرس آرامگاه شاه شجاع:
ایران، شیراز، شمال غربی حافظیه در نزدیکی هفت تنان در کنار بلوار هفت تن، آرامگاه شاه شجاع