خرم آباد

درباره خرم آباد:

کلیات خرم آباد:

خرم آباد مرکز استان لرستان در ایران است. خرم آباد در فاصله:

• ۴۹۴ کیلومتری  جنوب غربی تهران
• ۳۳۱ کیلومتری شمال اهواز
• ۲۰۶ کیلومتری جنوب غربی اراک
•  ۳۸۹ کیلومتری غرب و شمال غربی اصفهان
• ۲۴۶ کیلومتری شرق شهر ایلام
• ۱۹۰ کیلومتری جنوب غربی شهر کرمانشاه
• ۱۲۷ کیلومتری غرب ازنا
• ۱۰۷ کیلومتری جنوب غربی بروجرد
• ۸۵ کیلومتری غرب دورود
• ۲۴۸ کیلومتری جنوب شهر همدان

واقع شده است.

درمحل کنونی خرم آباد از دوره ایلامیان (اواخر هزاره سوم قبل از میلاد) شهری بنام خایدالو وجود داشته است و شهر شاپور خواست به دستور شاپور دوم (۳۰۹ – ۳۷۹ میلادی) بر خرابه های آن ساخته شده است.

خرم آباد در دوران ساسانیان شهری مهم بود و قلعه فلک الافلاک یا دژ شاپور خواست از آثار تاریخی بجا مانده از آن دوران است و اکنون به عنوان نماد شهر خرم آباد شناخته می شود.

در طول تاریخ ایران؛ لرستان و خوزستان امروزی همیشه با هم بودند و یک ایالت و ساتراپ محسوب می شدند و بروجرد از مراکز مهم این ناحیه بود اما در سال ۱۳۰۴ خورشیدی استان لرستان از خوزستان مجزا شد و خرم آباد به عنوان مرکز استان لرستان تعین گردید.

از مهمترین محصولات سوغاتی خرم آباد می توان به نوعی نان محلی به نام ساجی، لبنیات، کاک، ترخینه، و عسل؛ و در صنایع دستی به گلیم، جاجیم و صنایع چوبی اشاره کرد.

خرم آباد دارای فرودگاه و راه آهن و همچین یا آزادراه بین شهری تازه تاسیس مهم است که باعث شده است این شهر بر سر یک راه استراتژیک ترابری بین اهواز در جنوب ایران تا تهران و رشت، آستارا و کشورهای شمالی ایران قرار گیرد. به عبارتی کریدور اهواز، خرم آباد، تهران، رشت، آستارا، و همچنین سرخس یک شاه راه حیاتی برای ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس و منطقه CIS (روسیه و سایر شورهای مشتق شده از شوروی سابق) می باشد.

 

اقتصاد خرم آباد:

اقتصاد خرم آباد بیشتر بر پایه کشاورزی، دامداری، باغداری، صنایع دستی و تا حدودی تولیدات کارخانه ای استوار است.

بعد از انقلاب اسلامی ایران؛ کارخانه صنایع چرم و پوست وابسته به کفش ملی، شرکت کشت و صنعت خرم آباد و شرکت ژنراتورسازی ایران از جمله کارخانه هایی بودند که در خرم آباد شروع به کار کردند.

پتروشیمی خرم آباد و شرکت صدر فولاد از جمله مهمترین تولیدات کارخانه ای فعال در خرم آباد هستند.

جاذبه های گردشگری تاریخی و طبیعتی فراوانی در خرم آباد وجود دارند که قلعه فلک الافلاک، مناره آجری، پل شاپوری، گرداب سنگی، سنگ نبشته، آرامگاه باباطاهر و دریاچه کیو از جمله این جاذبه ها هستند.

خرم آباد از سوی دفتر منطقه ای اسکان بشر سازمان ملل متحد به عنوان یک شهر نمونه گردشگری انتخاب شده است.

خرم آباد در نوروز سال ۱۳۹۵ یکی از هفت شهر برتر ایران در جذب گردشگر بود.

در حال حاظر نرخ بیکاری در خرم آباد و استان لرستان بیش از گذشته است.

 

مساحت شهر خرم آباد:

۶,۲۳۳ کیلومتر مربع

 

جمعیت خرم آباد:

حدود ۳۷۴,۰۰۰ (سیصد و هفتاد و چهار هزار) نفر

 

موقعیت جغرافیایی خرم آباد:

خرم آباد در ارتفاع ۱۱۴۸ متری از سطح دریا در میان دره های رشته کوههای زاگرس شکل گرفته است. اطراف خرم آباد را کوههایی با شرایط یکسان مسدود کرده است و تنها نقطه جنوبی شهر در دشتی به نام گُرگاه شرقی قرار گرفته است. خرم آباد از شمال به مخمل کوه، از غرب به سفید کوه، و از شرق به کوه مدبه محدود می شود.

خرم آباد از شمال به شهرستان سلسله، از شمال شرق به شهرستان بروجرد، از شرق به دورود، ازنا و الیگودرز، از جنوب به شهرستان اندیمشک، و از غرب و جنوب غرب به شهرستانهای دوره و پل دختر منتهی می شود.

وجود منابع آبهای زیر زمینی و چشمه های درون شهر از نکات قابل توجه در جغرافیای شهر خرم آباد است.

شهرستان خرم آباد دارای بیش از ۵۰۰ هزار هکتار مرتع است که بیش از ۴۰۰ هزار هکتار آن مراتع جنگلی هستند.

حدود ۱,۲۰۰,۰۰۰ هکتار از مساحت استان لرستان پوشیده از جنگل است که از با ارزش ترین ذخایر جنگلی جهان محسوب می شوند.

مهمترین گونه گیاهی در جنگل های لرستان بلوط است که نقش فوق العاده مهمی در اکولوژیستی منطقه دارند و منابع مهمی برای حفظ آب و خا محسوب می شوند.

دو رود که از شمال و شرق خرم آباد وارد این شهر می شوند در محدود پل صفوی به هم می پیوندند و رود خرم رود از بوجود می آورند. نام قدیمی و لری این رود گلال به معنای رودخانه بوده است.

 

تاریخچه خرم آباد:

در تمدن ایلامیان؛ در سه هزار سال قبل از میلاد؛ خایدالو (خرم آباد کنونی)، ماداکتور (در نزدیکی دره شهر کنونی)، اهواز، و شوش مهمترین شهرهای ایلامیان بودند.

در سال ۶۴۶ پیش از میلاد؛ «آشوربانی پال» تمدن ایلامیان و شهر خایدالو را تسخیر کرد و حکومت ایلامیان را سرنگون کرد. شهر خایدالو هزارن سال در برابر مهاجمان سومری ها، اکدی ها، بابلی ها و آشوری ها مقاومت کردند و نهایتاً توسط آشوری ها شکست خوردند.

در دوران ساسانیان به دستور شاپور دوم (۳۰۹ – ۳۷۹ میلادی) شهر «شاپورخواست» را بر خرابه های «خایدالو» ساختند. دژ شاپورخواست یا همان قلعه فک الافلاک یادگار دوران ساسانیان در شهر خرم آباد امروزی است.

شهر شاپور خواست مجدداً در حمله مغولان به ایران ویران شد.

اتابکان لر کوچک سلسله کوچکی از اتابکان لرستان هستند که در فاصله سالهای ۵۸۰ تا ۱۰۰۶ هجری قمری در قسمت های شمالی و غربی لرستان ناحیه لر کوچک حکمرانی می کردند. امرای این سلسله از اعتاب شجاع الدین خورشید موسس سلطنت لر کوچک بودند و آخرین حاکم لر کوچک به دست شاه عباس اول (دوران صفویان) کشته شد و سلسله اتابکان لر منقرض شد.

در دوران صفویان به آبادانی خرم آباد و سایر شهرهای ایرن توجه شد و پل صفوی خرم آباد یکی از یادگاریهای آن دوران است البته آثار بسیاری از دوران سازندگی صفویان در خرم آباد باقی مانده است.

خرم آباد بار دیگر در حمله عثمانیان به غرب ایران ویران گشت.

شهر خرم آباد در دوران قاجار به چند محله در اطراف قلعه فلک الافلاک محدود می شد.

در دوران پهلوی ساختمان های نظامی در شهر خرم آباد ساخته شد تا محل استقرار ارتش در این شهر استراتژیک باشند.

رضاخان پهلوی در دوران حکمرانی خود بر ایران تمایل زیادی به سرکوب خوانین و حکومتهای خودمختار در ایران داشت و در این بین سران ایل ها و عشایر بسیاری را اعدام و سرنگون کرد. از همین رو در خرم آباد درگیری های شدیدی برای چند بار بین قشون رضاخان و ایل های عشایر لرستان در خرم آباد روی داد که یکبار با اعدام سران عشایر و یک بار با حمله هوایی و بمباران شهر خرم آباد قائله پایان یافت.

دوران پهلوی عده ای از خرم آبادی ها حزب توده و کمیته مردمی را بوجود آوردند که به مبارزه با محمدرضا شاه پهلوی می پرداخت و محمدرضا شاه نیاز با آنها برخورد قهری می نمود.

در طول جنگ ایران و عراق؛ خرم آباد بارها توسط نیروی هوایی ارتش بعث عراق بمباران شد.

 

فرهنگ خرم آباد:

ساکنان خرم آباد اکثراً لر و تعدادی لک هستند و به زبان لری خرم آبادی با یکدیگر صحبت می کنند. گویش لری خرم آبادی نزدیکترین گویش زبان لری به زبان کردی است. ۷۸% واژگان لری خرم آبادی و لکی مشترک است.

ساکنان خرم آباد را می توان به طور کلی بخشی از مردم فیلی محسوب کرد فیلی ها خود بخشی از مردم لر هستند.

گفته می شود باجلوندها و بیرانوندها از موصل به لرستان آمده اند.

«آئین گل» مراسمی است که مردم خرم آباد در سوگواری های مختلف از جمله در مرگ افراد خانواده یا عزاداری های مذهبی انجام می دهند. در لری به این آئین «خَه ررَه گیری» نیز گفته می شود «خَه ررَه» به معنای گِل است.

 

آب و هوای خرم آباد:

شهر خرم آباد دارای آب و هوایی مدیترانه ای معتدل و نیمه مرطوب با میزان بارندگی بسیار بویژه در فصل های بهار و زمستان است و ششمین مرکز استان پر باران ایران است (رشت پر بارش ترین مرکز استان های ایران است).

شهرستان های استان لرستان:

جاذبه های گردشگری لرستان: