بیرجند

درباره بیرجند:

کلیات:

بیرجَند مرکز استان خراسان جنوبی در شرق ایران است.

بیرجند نخستین شهر در ایران است که دارای سازمان آبرسانی بوده و بنگاه آبلوله بیرجند به عنوان اولین سازمان آبرسانی ایران شناخته می‌شود.

شهر بیرجند همچنین دومین شهر در ایران است که در سال ۱۳۰۲ خورشیدی و پیش از تهران از لوله‌کشی آب شهری برخوردار بوده است.

باغ اکبریه بیرجند به عنوان میراث جهانی در یونسکو به ثبت رسیده است.

مدرسه شوکتیه بیرجند سومین مدرسه آموزش به سبک نوین (بعد از دارالفنون تهران و رشدیه تبریز) است.

همچنین به علت موقعیت سیاسی و استراتژیک بیرجند، سومین فرودگاه کشور در سال ۱۳۱۲خورشیدی پس از قلعه‌مرغی تهران و بوشهر در این شهر ساخته شد.

تا پیش از جنگ جهانی دوم، کنسولگری‌های انگلستان و روسیه در بیرجند مشغول فعالیت بوده‌اند.

 

 

اقتصاد بیرجند:

منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی (در فاصله ۱۲ کیلومتری شمال شرقی شهر بیرجند و در نزدیکی فرودگاه بین المللی بیرجند و در منطقه صفر مرزی ماهیرود) بعنوان بزرگترین مرکز در حال توسعه شرق ایران، بدلیل برخورداری از موقعیت جغرافیایی مناسب، وسعت کافی و استعدادهای منحصربفرد و قرار گرفتن در حلقه طلایی کریدور بین المللی ترانزیت شمال شرق جنوب شرق، دسترسی به بازارهای بزرگ افغانستان و کشورهای آسیای میانه و ظرفیت­های تجاری و اقتصادی فراوان، جایگاه ممتازی را برای نقش آفرینی در عرصه اقتصاد ملی و بین­المللی دارا می باشد.

زعفران، زرشک، عناب، آلو، فرش و صنایع دستی از بهترین سوغاتهای شهرستان بیرجند می‌باشند.

 

 

مساحت بیرجند:

حدود ۴ هزار کیلومترمربع

 

 

جمعیت بیرجند:

حدود ۲۰۵ هزار نفر

 

 

موقعیت جغرافیایی بیرجند:

بیرجند، شهرستانی کوهستانی است و در آن کوهها و دره‌های عمیق و حاصلخیزی وجود دارد.

کوههای عمده شهرستان بیرجند عبارت‌اند از:

1. رشته کوه باقران در جنوب،
2. کوه شاه در غرب (حاشیه کویر)، و
3. رشته کوه مؤمن آباد.

بیرجند در فاصله:

 ۴۹۶ کیلومتری جنوب مشهد،

 ۵۱۲ کیلومتری جنوب نیشابور،

 ۴۸۹ کیلومتری جنوب سبزوار،

 ۱۱۳۹ کیلومتری شرق و جنوب شرق شهر تهران،

 ۶۲۵ کیلومتری شرق یزد،

 ۲۶۹ کیلومتری جنوب شرقی طبس،

 ۴۶۷ کیلومتری جنوب غرب هرات افغانستان،

 ۸۷۰ کیلومتری غرب قندهار افغانستان، و

 ۱۶۶ کیلومتری غرب خط مرزی ایران و افغانستان واقع شده است.

 

 

تاریخچه بیرجند:

بیرجند از مناطق کهن و تاریخی ایران است که در جغرافیای دوره اسلامی همواره جزئی از کوره یا ناحیه قهستان تاریخی بوده‌ است.

علاوه  بر نام بیرجند که ساختار آن برگرفته از زبان پهلوی است و به دوران پیش از اسلام بازمی‌گردد؛  بنا به روایتی؛ بیرجند احتمالاً در اواخر حکومت ساسانیان و توسط زرتشتیان یزدی و کرمانی به عنوان منزلگاهی در حاشیه کویر و در مسیر عبور از کویر به سمت شمال خراسان بزرگ و ماوراءالنهر بنا شده ‌است.

اشعار حکیم نزاری، وجود محله‌ای به نام گبرآباد در بافت قدیمی شهر، کاووش­های به عمل آمده از قلاع دختر در بند دره و قلعه دره، و نیز کتیبه به‌دست آمده از کال جنگال در روستای رچ از توابع خوسف، تخته سنگ لاخ مزار واقع در روستای کوچ، سنگ نگاره و کتیبه‌های پهلوی اشکانی در دره استاد تنگل، حکایت از قدمت چند هزار ساله بیرجند دارد.

بیرجند در قدیم چند بار به علت زلزله ویران شده‌ است. در فرهنگ عامه بیرجند، داستانهای بسیاری درباره ویرانی بیرجند در یک زلزله عظیم و سکونت دسته‌ای از کولی­های چادرنشین در آن، نقل شده ‌است.

اعتبار شهر بیرجند از عهد صفویه که خانواده امیریه در آنجا مستقر شدند افزایش یافت.

در دوره قاجاریه به سبب کمبود آب، شهر بیرجند به کندی توسعه می‌یافت ولی همچنان مرکز ناحیه بود.

در سالهای نخستین دوران پهلوی، شهر به مرکز عمده نظامی تبدیل شد.

لوله کشی آب در سال ۱۳۰۲ خورشیدی؛ که اولین لوله کشی شهری در ایران محسوب می­شود؛ و تغییر مسیر رود بیرجند ۲ عامل مهم در تحول شهر بود.

به علت اهمیت راهبردی شهر بیرجند در شرق ایران، در سال ۱۳۱۲ خورشیدی، فرودگاه شهر بیرجند (سومین فرودگاه کشور پس از قلعه مرغی و بوشهر) مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

پس از سال ۱۳۲۰ خورشیدی، توسعه شهر بیرجند افزایش یافت.

در جنگ جهانی دوم؛ متفقین، شاهراه مشهد زاهدان را ساختند که به صورت یکی از شاهرگ‌های ارتباطی متفقین ( که با راه آهن ایران رقابت می‌کرد) درآمد.

در تابستان سال ۱۳۸۳ خورشیدی شهر بیرجند پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، مرکز استان تازه تأسیس خراسان جنوبی شد.

 

 

فرهنگ بیرجند:

گویش بیرجندی از گویش‌های فارسی نو است که نسبت به فارسی معیار (زبان رسمی و فارسی رایج در ایران) کمتر دچار تغییر شده‌است و از اینرو بسیاری از ویژگی‌های کهن زبان فارسی را نگه داشته‌است.

کارشناسان معتقدند چون بیرجند در نزدیکی کویر و در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده است، در گذر تاریخ کمتر مورد تاخت و تاز و هجوم قرار گرفته و در نتیجه گویش آن نیز دست نخورده باقی مانده‌است.

 

 

آب و هوای بیرجند:

آب و هوای بیرجند، نیمه بیابانی و دارای زمستانهای سرد و تابستانهای خشک و گرم است.

میانگین سالیانه رطوبت نسبی در شهر بیرجند ۳۶٪ است و به‌طور میانگین ۳۰ روز از سال، آسمان این شهر کاملاً ابری است.

 هوای بیرجند به‌طور میانگین در ۱۲ روز از سال، با طوفان و گرد و خاک شدید همراه است.

شهرستان های استان خراسان جنوبی:

جاذبه های گردشگری خراسان جنوبی: