اصفهان

درباره اصفهان

کلیات اصفهان:

اِصفَهان شهری باستانی در مرکز ایران است. شهر اصفهان مرکز استان اصفهان است. اصفهان، دومین شهر پهناور  و سومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران و مشهد است. شهر اصفهان در میان سالهای ۱۰۵۰ تا ۱۷۲۲ میلادی بویژه در قرن ۱۶ میلادی در دوره حکومت صفویان هنگامیکه برای دومین بار (پس از دوران سلجوقیان) پایتخت ایران شد، رونق فراوانی گرفت. حتی امروزه نیز شهر اصفهان مقدار زیادی از شکوه آن زمان را حفظ کرده ‌است. بناهای تاریخی متعددی در شهر اصفهان وجود دارد که تعدادی از آنها به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده‌اند.

شهر اصفهان در سال ۲۰۰۶ میلادی به عنوان دومین پایتخت فرهنگی جهان اسلام بعد از شهر مکه و در سال ۱۳۸۸ خورشیدی به عنوان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی و همینطور به عنوان پایتخت صنعتی ایران انتخاب شده‌است.

 شهر اصفهان به داشتن معماری زیبای اسلامی و بسیاری از بلوارهای زیبا، پل‌های سرپوشیده، تونل‌های زیبا، کاخ‌ها، مسجدها و مناره‌های منحصربفرد معروف است. این امر باعث شده‌است که در فرهنگ ایرانی اصفهان، نصف جهان لقب بگیرد.

شهر اصفهان در آذر ۱۳۹۴ خورشیدی (دسامبر ۲۰۱۵ میلادی) به همراه شهر رشت به عنوان نخستین شهرهای ایران، به شبکه شهرهای خلاق جهان زیر نظر یونسکو پیوست. شعار شهر اصفهان، “اصفهان برای همیشه، برای همه” است.

شهر اصفهان دارای ۱۵ منطقه شهری می‌باشد.

شهر اصفهان نام‌های کهن‌تری هم دارد که با نام کنونی آن، هیچ‌گونه پیوندی ندارد از روزگاران کهن تا کنون شهر کنونی اصفهان به نام‌های: الیهودیه (که وجه تسمیه الیهودیه آن بود که در زمان بخت نصر، یهودیان را از بابل کوچ داده و در این مکان ساکن کرده بودند)، صفاهان، صفویان، جی، رشورجی، سپاهان، سپانه، شهرستان، صفاهان، صفاهون، گابا، گابیان، گابیه، گبی، اِسپادانا و نصف جهان سرشناس بوده‌است.

 بیشتر نویسندگان بر این باورند که چون این ناحیه پیش از اسلام، به ویژه در دوران ساسانیان، مرکز گردآمدن سپاه بود و سپاهیان مناطق جنوبی ایران، مانند بختیاری، فارس، خوزستان، سیستان و.. در این ناحیه گرد می آمدند و به سوی محل نبرد حرکت می‌کردند، آنجا را اسپهان می گفتند. پس از فتح اسپهان توسط لشگریان عمر و عثمان (خلیفه دوم و سوم از خلافای راشدین) و چون در عربی حرف «پ» وجود نداشته است اسفهان تلفظ می شده است و به مرور زمان با لهجه و تبدیل حرف «س» به «ص» بصورت «اصفهان» درآمد.

شهر اصفهان به لحاظ حفظ بافت جمعیتی سنتی خود در اغلب نقاط شهر و نیز همکاری مداوم مردم با نهادهای انتظامی و امنیتی، در مقایسه با سایر کلان‌شهرهای ایران از ضریب امنیت نسبتاً بالایی برخودار است و می‌توان گفت اصفهان یکی از امن‌ترین شهرهای ایران است و وجود بیش از ۲۰ کلانتری انتظامی و ۳ ناحیه مقاومت متعلق به سپاه پاسداران و نیز مرکزیت اداره اطلاعات و سایر نهادهای امنیتی، بر روند حفظ و صیانت از شهر تأثیرگذار بوده‌است.

شهر اصفهان یکی از مراکز اصلی و تأثیرگذار برای درمان بیماران در ایران محسوب می‌شود. حدود ۳۰ بیمارستان، ۲۰ درمانگاه، ده‌ها انجمن و نهاد پزشکی و بهداشتی، بیش از ۱۴۷ آزمایشگاه، ۲۵۴ داروخانه، ۸۷ مرکز پرتونگاری و ۲۰۸ مرکز توانبخشی در شهر اصفهان فعالیت دارند.

 

اقتصاد اصفهان:

 اصفهان صنعتی ترین شهر ایران است و اشتغال در کارخانجات و ادارات دولتی و همچنین اشتغال در صنعت گردشگری مهمترین بخش اقتصاد مردم اصفهان است.

 

مساحت شهر اصفهان:

 ۵۵۱ کیلومترمربع

 

جمعیت اصفهان:

 حدود ۲ میلیون نفر (دو میلیون نفر)

 

موقعیت جغرافیایی اصفهان:

اصفهان در ۴۳۵ کیلومتری جنوب شهر تهران قرار دارد.  شهر اصفهان در منطقه‌ای در دامنه کوه‌های زاگرس و در کنار زاینده‌رود قرار گرفته است که از کوه‌های مرکزی ایران در استان چهارمحال و بختیاری سرچشمه می‌گیرد و به باتلاق گاوخونی می‌ریزد و از مراکز گردشگری، فرهنگی و اقتصادی ایران محسوب می‌شود. زاینده‌رود بزرگترین رود فلات مرکزی ایران از کوه‌های مرکزی ایران سرچشمه گرفته و از میان اصفهان می‌گذرد. همچنین جنگل ناژوان از مناطق خوش آب و هوای حاشیه زاینده‌رود می‌باشد.

ارتفاع شهر اصفهان از سطح دریا حدود ۱۵۷۰ متر است و در قسمت شمالی و شرقی به کویر محدود می‌گردد و در قسمت غربی و جنوبی نیز به سلسله کوه‌های زاگرس منتهی می‌شود. کوهستان کرکس در ۵۰ کیلومتری شمال اصفهان و زردکوه بختیاری در جنوب غربی آن قرار دارد. وجود آبهایی همانند زاینده رود که از زردکوه بختیاری سرچشمه گرفته دلیل پیدایش این شهر است. شهر اصفهان بر روی دشتی به نسبت هموار با شیبی در حدود ۲ درصد و به طرف شمال شرقی بنا گردیده‌است.  سمت جنوب غربی اصفهان به سبب وجود آب فراوانتر و آلودگی کمتر در طی سده‌های گذشته توسعه بیشتری یافته‌است.

 

تاریخچه اصفهان:

در طول تاریخ به آسانی نمی‌توان رد شهر اصفهان را به‌طور پیوسته دنبال نمود. هر چند اصفهان در مرکز فلات ایران قرار داشته است. به علت آنکه در دوران پیش از اسلام گرانیگاه شاهنشاهی‌های هخامنشی تا ساسانی، قلمرو غربی این شاهنشاهی‌ها و بویژه میان‌رودان بود، این شهر در کانون توجه این دودمان‌ها قرار نداشت. در طول تاریخ تا دوران اسلامی می‌توان در محل فعلی شهر اصفهان ردپای شهرهای مختلفی تحت نام‌های مختلف، محل‌های مختلف و حتی مردمان متفاوتی را پی‌گیری نمود. بنای شهر اصفهان امروزی را به طهمورث، سومین پادشاه از سلسله پیشدادیان نسبت داده‌اند.  شهر اصفهان در تاریخ قدیم با نامِ گی در پارس علیا معرفی گردیده است و تحتِ عنوانِ گابای یا تابای نیز نام برده شده‌است. زمانیکه کورش بزرگ بابِل را گرفت و یهودیان را از اسارتِ نبوکدنصر شاه بابل نجات داد، شماری از یهودیان به ایران آمدند و در این منطقه که به دارالیهودیه نامگذاری شد، اسکان یافتند.  این منطقه در کنار منطقه جی بود که بعدها این دو منطقه به یکدیگر متصل شد و شهر اسپاهان را ایجاد کردند. در دوران ساسانیان به دستور یزدگرد اول یک پادگان نظامی احتیاطی برای آموزش و اعزام نیروی کمکی در منطقه سپاهان (اصفهان کنونی) احداث گردید. لشگریان عمر و عثمان در سال ۲۳ هجری قمری اسپهان را تصرف کردند و این شهر نیز مانند دیگر شهرهای ایران تا آغاز سده ۴ هجری زیر سلطه خلفای اسلامی (مذاهب اهل تسنن) قرار داشت. در زمان خلیفه منصور عباسی در دهکد خشینان (احمدآباد امروزی) کاخی بزرگ بنا شد و بارویی به گرد شهر اصفهان کشیده‌شد و خشینان به جویباره (یهودیه) پیوسته‌شد. در سال ۳۱۹ هجری قمری “مردآویج زیاری” با سپاهش از گیلان، اصفهان را آزاد کرد و این شهر را به پایتختی برگزید و جشن سده را با شکوه بسیار در این شهر برپا کرد.  در سال ۳۲۷ هجری قمری شهر اصفهان به دست رکن‌الدوله دیلمی افتاد که وی نیز اصفهان را پایتخت خود قرار داد. پس از آن شهر اصفهان پیشرفت پیشین خود را بازیافت و کانون گرد هم آمدن دانشوران و سرایندگان شد. در بهار ۴۴۲ هجری قمری طغرل سلجوقی اصفهان را پس از یک محاصره طولانی و ویرانگر تصرف کرد. البته شهر اصفهان خیلی زود با تدابیر ابولفتح مظفر نیشابوری که از طرف طغرل به حکومت اصفهان منسوب شده بود، بازسازی شد و ۳ سال از مردم شهر اصفهان هیچ مالیاتی گرفته نشد. در سال ۱۰۰۶ هجری قمری شاه عباس صفوی پایتخت صفویه را از قزوین به اصفهان منتقل کرد.  اصفهان در روزگار شاه عباس اول تا مرگ شاه عباس دوم برتر از همه شهرهای خاورزمین بوده‌است.

 

فرهنگ اصفهان:

اسلام شیعه به عنوان بخش اصلی کیش مردمان شهر اصفهان است و علاوه بر مسلمانان شیعه؛ ارامنه، یهودیان، و زرتشتیان و سایر اقلیتهای مذهبی نیز در شهر اصفهان زندگی می‌کنند. محله جلفا که در جنوب اصفهان قرار گرفته منطقه‌ای است که بیشتر ارمنی‌نشین است.

 

آب و هوای اصفهان:

آب و هوای اصفهان به‌طور کلی معتدل و خشک است و مقدار بارش باران و برف به نسبت متوسطی دارد. شهر اصفهان تابستانهایی گرم و خشکی دارد  و در زمستانها دمای هوا تا حداکثر ۱۸- درجه پایین می آبد.

جاذبه های گردشگری اصفهان: