خانه طباطبائی های کاشان
درباره خانه طباطبائی های کاشان:
خانه طباطباییها در نیمه دوم سده ۱۳ هجری قمری بوسیله حاج سید جعفر طباطبایی از بازرگانان نطنزی مقیم کاشان در محله سلطان امیر احمد احداث شده است.
معمار سازنده خانه طباطباییها استاد علی مریم کاشانی و گچ بریها و نقاشیهای آن بوسیله شاگردان میرزا ابوالحسن صنیع الملک غفاری کاشانی، و زیر نظر وی انجام شده است.
خانه طباطبایی ها همچون دیگر بناهای تاریخی آن زمان برخوردار از تزئینات مجلل و باشکوه، اصالت معماری و طراحی متناسب با فرهنگ و اقلیم خاص منطقه است.
مجموعه خانه طباطبایی ها مشتمل بر ۳ بخش: اندرونی، بیرونی و بخش مخصوص خدمه است.
مجموعه خانه تاریخی طباطبایی ها با ۴۷۰۰ مترمربع وسعت دارای ۴۰ اتاق، ۴ حیاط، ۴ سرداب (زیرزمین)، ۳ بادگیر و ۲ رشته قنات است.
معماری خانه طباطبایی ها به شیوه معماری حجاب دار، گودال باغچه، متقارن و درون گر است. خانه طباطبائیها همچون گودال باغچه در گودی قرار گرفته است. بدین ترتیب بنا هم از نظر استحکام و مقابله با زلزله مقاوم شده است و هم آبرسانی به خانه تسهیل شده است ضمن اینکه از رطوبت بنا هم برای رشد گیاهان استفاده شده است.
وقتی بنا در دل خاک باشد (یعنی بصورت گودال باغچه ساخته شود) خانه در عایق حرارتی هم قرار دارد و نه خانه زود گرم می شود و نه زود سرد می شود.
خانه طباطبائیها مشتمل بر ۴ صحن و حیاط می باشد که حیاط مرکزی متعلق به قسمت بیرونی و دو حیاط متعلق به اندرونی و یک حیاط متعلق به خدمه بوده است.
قسمت اندرونی خانه طباطبائی ها شامل اتاق ۵ دری ساده در مرکز و دو حیاط در دو طرف آن است و دارای سرداب هایی می باشد که بادگیرها هوا را در آن جریان می دهند و این قسمت محل سکونت خانواده مرحوم طباطبایی بوده است. حیاط ضلع شمال غربی بزرگتر و تعداد اتاقهای آن بیشتر است و سرسرای پذیرایی مجزایی دارد.
در زیر قسمت اندرونی مخصوصاً اتاق مرکزی، سرداب بزرگی قرار دارد که دارای مشخصات منحصر بفرد خود است و به علل مختلفی مانند وجود بادگیر، سقف ضربی، نوع مصالح بکار رفته در بدنه، ۲ جداره بودن بدنه، وجود حوضی که قبلاً در مرکز سرداب بوده، اختلاف ارتفاع با سطح کوچه حدود ۸ تا ۱۰ متر و نسیم خنکی که از سطح حوض حیاط مرکزی وارد زیر زمین می شود، باعث شده است تا به خصوص در فصل تابستان ۱۵ تا ۲۰ درجه اختلاف دما بین زیرزمین و بیرون آن مشاهده شود.
قسمت بیرونی خانه طباطبائیها شامل تالار بزرگ (اتاق شاه نشین) در مرکز با نورگیرها و پنجره های مشبک رنگی و پنجره های کناری ۲ جداره که عمودی باز و بسته می شود. این اتاق دارای تزیینات نقاشی و آیینه کاری و گچ بری های جالب از جمله پنجره های مشبک گچی است که همچون پارچه توری ظریفی به نظر می رسد. در دو طرف اتاق شاه نشین اتاقهای گوشواره بنا شده است. در جلوی اتاق شاه نشین، ایوانی با آیینه کاری و گچبری های جالب دیده می شود.
در طرفین تالار بزرگ ۲ حیاط خلوت و نورگیر به صورت قرینه یکدیگر احداث شده است که دارای تابلو های بدیع نقاشی می باشند و از نفایس آثار هنری این دیار به شمار می آیند.
اسناد و قراین نشان می دهد که هنرمند بزرگ و نقاش باشی دربار ناصرالدین شاه قاجار یعنی میرزا ابوالحسن غفاری کاشانی ملقب به صنیع الملک با مالک خانه دوستی نزدیک و مراوده خانوادگی داشته است لذا به احترام دوستی که با مرحوم طباطبایی داشته در اجرای گچ بری ها و ترسیم نقاشی های این خانه نظارت داشته است و این مطلب ارزش و اعتبار تزیینات خانه طباطبایی را بسیار افزایش می دهد.
حیاط خدمه خانه طباطبائی ها شامل اتاقهای خدمه، زیرزمین خدمه، آشپزخانه و اصطبل زمستانی و تابستانی می باشد.
آب خانه از دو رشته قنات دولت آبادی و نصرآبادی تامین می شده است.
خانه طباطبایی دارای ۵ درب ورودی می باشد که ورودی اصلی به ۲ ورودی اندرونی و بیرونی در قسمت هشتی تقسیم می گردد.
علت پیچ و خم های راهروهای ورودی جهت شکستن اختلاف ارتفاع و نداشتن دید مستقیم است.
آدرس خانه طباطبائی های کاشان:
ایران، اصفهان، کاشان، خیابان علوی، کوچه سلطان امیر احمد، خانه طباطبائی های کاشان