کاخ عالی قاپو
درباره کاخ عالی قاپو:
کاخ عالیقاپو ساختمانی است که در واقع درب ورودی دولتخانه صفوی بوده و در ابتدا شکلی ساده داشته است و به مرور زمان و در طول سلطنت شاه عباس؛ طبقاتی به آن افزوده شده است و در زمان شاه عباس دوم نیز ایوان ستوندار به آن افزوده شد.
قاپو یا قاپی در زبان ترکی به معنی در، درگاه و ورودی است و عالی به معنی باشکوه، بزرگ و با ارزش میباشد.
گفته میشود که درب اصلی کاخ عالیقاپو را شاه عباس از نجف و مقبره علی بن ابیطالب (ع) به این مکان انتقال دادهاست. کتیبه بالای سردر ورودی با عنوان “انا مدینه العلم و علی بابها“ و استقرار ۱۱۰ توپ جنگی در مقابل کاخ به حساب ابجد نام علی را عنوان مینماید.
کاخ عالیقاپو در ضلع غربی میدان نقش جهان و روبروی مسجد شیخ لطفالله واقع شدهاست. ارتفاع آن ۴۸ متر است و ۶ طبقه دارد که با راهپلههای مارپیچ میتوان به آنها رسید.
آنچه باعث گردیده است کاخ عالی قاپو در زمره آثار باشکوه و بسیار نفیس عصر صفوی قرار گیرد دو مورد است که عبارتند از:
(۱) مینیاتورهایی که کار هنرمند معروف عصر صفوی رضا عباسی است، و
(۲) گچبریهای آخرین طبقه کاخ عالی قاپو که تالار آن «اتاق موسیقی» یا «اتاق صوت» نیز نامیده میشود.
کاخ عالیقاپو پس از انتقال پایتخت ایران از قزوین به اصفهان توسط شاه عباس اول بین سالهای ۹۷۳ تا ۹۷۷ خورشیدی بعنوان مقر و دولتخانه حکومتی سلاطین صفوی شروع به ساخته شدن شد. کاخ عالیقاپو طی ۵ مرحله معماری و در زمان جانشینان شاه عباس اول بخصوص شاه عباس دوم و شاه سلیمان بین ۷۰ تا ۱۰۰ سال ادامه پیدا کرد و تکمیل شد. حتی به دلیل وجود کتیبهای بخط نستعلیق در زمان شاه سلطان حسین آخرین پادشاه صفوی، تزئینات طبقه سوم اضافه یا مرمت شدهاست.
تزئینات خارجی کاخ عالی قاپو بوسیله آجر که در لچکها (قسمتهای هلالی در بالای هر ورودی) بوسیله کاشی هفت رنگ و تزئینات و خطوط اسلیمی میباشد و تزئینات داخلی بوسیله نقوش زیبای گل و بته و شکارگاه و حیوانات و پرندگان بر روی گچ (لایه چینی و کشته بری) یا مینیاتورهای تصویری ایرانی (به سبک نقاشیهای رضا عباسی) و خارجی (بوسیله نقاشان اروپایی که در زمان شاه سلیمان در دربار صفوی حضور داشتند به سبک نقاشی اروپایی توسط نقاشان معروفی مانند آنژل ولوکار) میباشد.
کاخ عالیقاپو در حال حاضر دارای سه دستگاه پله، شامل دو دستگاه پله مارپیچ بصورت قرینه در قسمت غربی ساختمان و یک دستگاه پله بصورت پلکانی (بصورت چند پله و اتاقهای بین راه به شکل زیگزاگی) معروف به پلههای شاهی است که به منظور تشریفات ساخته شدهاست.
بنای کاخ عالی قاپو با ارتفاعی حدود ۴۸ متر تا کف بازار بلندترین کاخ چند طبقه تا چند دهه اخیر در شهر اصفهان بودهاست.
کاخ عالیقاپو به دلیل اضافات و الحاقات معماری در هر سو نمایی متفاوت دارد بطوریکه از جلو بنا از میدان نقش جهان ۲ طبقه از پشت ساختمان ۵ طبقه، از طرفین بنا ۳ طبقه و با احتساب طبقه همکف بعنوان اولین طبقه، در کل ۶ طبقه میباشد.
آدرس کاخ عالی قاپو:
ایران، اصفهان، ضلع غربی میدان نقش جهان، کاخ عالی قاپو