کوه قلعه فردوس
درباره کوه قلعه فردوس:
کوه قلعه فردوس محل یکی از قلعه ها و دژهای مهم اسماعیلیان است که زمانی مرکز استقرار این گروه در ایالت قهستان در جنوب خراسان بزرگ بوده است.
اسماعیلیان، قلعه نظامی خود را در بالای این کوه ساخته بودند که در بلندترین نقطه دشت تون (فردوس) واقع شده است و از تمام جهات بر منطقه مشرف است.
موقعیت این قلعه بهگونه ای است که از ۳ جهت به پرتگاه هایی منتهی میشود و تنها راه دسترسی به قلعه از طریق تنگه ای است که در سمت جنوب غربی کوه، که شیب کمتری دارد، قرار گرفته است.
قلعه ساخته شده روی این کوه دارای ۶ حصار مختلف است به طوریکه مرکز فرماندهی در طبقه ششم و در نوک قلعه قرار دارد.
طبقات دیگر قلعه این کوه دارای دروازه های ورودی از جهات مختلف، محل نگهداری آذوقه، اسلحه خانه، اصطبل، آب انبار، برج و بارو و حمام و تالارها و سربازخانه هستند.
ارتفاع برجها حدود ۵ متر بوده و تمام آنها با استفاده از سنگ لاشه ها و ملات گچ و ساروج ساخته شده اند.
این قلعه درگذشته دارای دو دیوار و حصار تو در تو و چند برج دیده بانی بوده است. محیط بیرونی ترین دیوار، حدود ۱۰۰۰ متر است.
در قسمت پایانی قلعه، آب انبارهایی درون سنگ ها کنده شده اند که طول هر یک حدود ۱۰ متر و عرض آنها حدود ۲ متر بوده است و از آب باران و برف پر می شده اند. این آب انبارها در هنگام محاصره، به عنوان آب شرب ساکنین قلعه مورد استفاده قرار میگرفتهاند.
در قله کوه آثار برج استوانه ای کوچکی قرار دارد که شاید محل افروختن آتش بوده و با دیدهبانی در ارتباط بوده است.
این دژ، روزگاری بر جلگه های اطراف و راه های بازرگانی قدیم حکمفرما بوده است و راههای کاروانی دشت تون را هم میتوانسته به خوبی دیده بانی کند.
این قلعه دارای تونلی آجری است که به قلعه حسنآباد فردوس در کوه کناری متصل است. این راه زیرزمینی این دو قلعه را بوسیله یک راه زیرزمینی دیگر به وسط شهر تاریخی تون (فردوس قدیم) متصل میکند. در داخل این تونل زیرزمینی؛ که پس از زمینلرزه سال ۱۳۴۷ خورشیدی کشف شد؛ اجساد بسیاری از مردگان یافت شده است که در کنار هم در داخل این تونل چیده شده و دارای کفنهایی با آثار اسلامی و آیات قرآن بودند.
در حمله مغول به منطقه تون، این قلعه مورد هجوم سربازان مغول قرار گرفت و غارت شده و در نهایت به آتش کشیده شد.
آدرس کوه قلعه فردوس:
ایران، بیرجند، فردوس، ۱۰ کیلومتری جنوب شهر فردوس، کوه قلعه فردوس