مدرسه شوکتیه بیرجند | سومین مدرسه نوین ایران
درباره مدرسه شوکتیه بیرجند | سومین مدرسه نوین ایران:
مدرسه شوکتیه یا مدرسه شوکتی سومین مدرسه ایرانی به شیوه جدید و پس از مکتب خانه های سنتی است.
ساخت حسینیه شوکتیه از محل موقوفات امیر اسماعیل خان معروف به شوکت الملک اول توسط محمد ابراهیم خان ملک (شوکت الملک دوم)، پدر اسدالله علم، در سال ۱۳۰۸ هجری قمری به دست استادان و معماران یزدی شروع و در سال ۱۳۱۲ هجری قمری به پایان رسید و سپس به مدرسه تبدیل گشت.
پس از مدرسه عالی دارلفنون و مدرسه ابتدائی رشدیه تبریز؛ مدرسه شوکتیه بیرجند سومین مدرسه از نوع مدارس جدید در ایران محسوب میشود که به دنبال آن دبیرستان شوکتیه و مدارس دشت بیاض نهبندان، سربیشه، خوسف و دبستان دخترانه شوکتی نیز افتتاح گردید.
شوکت الملک تحت تأثیر اقدام امیرکبیر در تأسیس مدرسه دارالفنون در صدد برآمد مدرسه مشابهی را در بیرجند تأسیس کند.
پیش از تأسیس مدارس به سبک جدید، تعلیم و تربیت به عهده مکتب خانهها بود که روحانیون نقش اصلی در اداره آنها را داشتند.
مدرسه شوکتیه ابتدا به صورت مدرسه ابتدائی بود و پس از مدتی دبیرستان شوکتیه نیز به آن افزوده شد.
در سال ۱۳۰۱ مدرسه پسرانه به شوکتی و دخترانه به شوکتیه نامگذاری گردید.
در مجاورت مدرسه شوکتیه، بنای خواجه خضر و گرمابه نسترن با قدمتی نزدیک به آن وجود دارند.
مدرسه شوکتیه به سبک معماری کویری ایران به صورت چهار فصل ساخته شده است یطوریکه از یک فضای مرکزی به صورت حیاط و بخشی پیوسته دور تا دور آن تشکیل شده است.
حیاط بخش عمده ای از بنای مدرسه شوکتیه را دربر میگیرد که با آجر فرش شده است و در میان آن حوضی قرار گرفته که در وسط آن سکویی به ارتفاع حدود ۳۰ سانتیمتر قرار دارد.
مدرسه شوکتیه بیرجند تک ایوانی است بطوریکه ایوانی بلند و باشکوه دارد و از اجزا و عناصر معماری ایرانی از قبیل ورودی، هشتی، دهلیزها، ایوان، حجره های اطراف حیاط، شاه نشین و حمام تشکیل شده است.
در مدرسه شوکتیه یک کلاه فرنگی زیبا در میان گنبد تالار شوکتیه وجود دارد که با رسمیبندی زیبایی تزئین شده است.
آدرس مدرسه شوکتیه بیرجند:
ایران، بیرجند، خیابان منتظری (خاکی)، مدرسه شوکتیه بیرجند