شهرضا | قمشه
درباره شهرضا | قمشه:
شهرِضا یا قُمشه؛ با جمعیتی حدود ۱۳۰ هزار نفر؛ در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی اصفهان است. در سال ۱۳۰۳ خورشیدی هنگامیکه رضاخان پهلوی از قمشه عبور میکرد نام این شهر را به شهرضا تغییر دادند و از این سال رسماً شهر قمشه به شهرضا تبدیل شد.
آب و هوای شهرضا نسبتاً سرد و خشک است.
۸۵۰ سال قبل در روزگار سلاطین آل مظفر و شاهزادگان و فرزندان شاه شجاع؛ حصاربندی قصبه قمشه تکمیل شد. در پایان دوره صفویه و در هنگام محاصره اصفهان توسط محمود افغان؛ قلعه بزرگ قمشه ضمن فرستادن ۱۰ هزار سوار تفنگدار به جهت کمک به سپاه شاه سلطان حسین برای نجات پایتخت (اصفهان پایتخت صفویه بود) از محاصره، به عنوان آخرین پایگاه مقاومت ایرانیان تا آخرین نفس جنگید، تمامی مردان جنگجو کشته شدند، قلعه قمشه توسط محمود افغان تسخیر و با خاک یکسان شد و سپس اصفهان تصرف شد.
شهرضا با سابقه طولانی از جمله شهرهای قدیمی و با اهمیت استان اصفهان است.
مساعد بودن آب و هوا و سرسبزی محیط در شکل گیری هسته اولیه شهرضا نقش مهمی داشتند.
بافت قدیم شهرضا بارها تجدید بنا گردید اما اصولاً حیات و هویت آن حفظ شد و در حال حاضر از نظر ترکیب و بافت فیزیکی با بخشهای میانی و جدید شهر تفاوت دارد. به احتمال زیاد بافت نخستین شهرضا به پیش از اسلام برمی گردد. بازار شهرضا مربوط به گسترش شهرضا در زمان صفویه است که اصفهان به عنوان پایتخت انتخاب گردید.
قرار گرفتن شهرضا در محور جاده اصفهان به شیراز که یکی از راههای مهم تجاری بوده و هست موجب رونق اقتصادی شهرضا شده است. از طرف دیگر از قدیم؛ شهرضا بخاطر نزدیکی با اصفهان نوعی عملکرد نظامی نیز داشته است.
در دوره قاجار شهرضا به شکل قلعه مانند و دارای دروازه بوده است که هفت محله در آن جای میگرفتهاند. مجموعه دروازهها با عناصر تشکیل دهنده محله؛ نظیر بازارچه گذر، مسجد، تکیه، آب انبار و حمام در عین استقلال نسبی به کل شهر نیز وابسته بوده است. بازار در مرکز شهر قرار داشته و به عنوان کانون اصلی مبادلات اقتصادی و تجاری، همه شریانها را به خود متصل نموده است.
در دهه ۱۳۴۰ خورشیدی ایجاد امنیت نسبی در کل کشور و تبدیل شهرضا به مرکز شهرستان موجب رشد شهرنشینی گشته، بطوریکه رشد کالبدی شهرضا در این دهه چشمگیر بوده است.
از آنجا که تمام مناطق شهرستان شهرضا برای دامداری و کشاورزی بسیار مستعد هستند فرآوردههای دامی و لبنی از قبیل ماست، کشک، خامه و فرش، منداب،گیوه و کتیرا و همچنین انار و بادام بهترین سوغات شهرضا محسوب میشوند.
صنایع دستی شهرستان شهرضا سرامیک و سفال است که در ایران معروف میباشد.
آثار مهم تاریخی شهرضا عبارتند از:
(۱) مسجد جامع شهرضا: از آثار مربوط به عهد سلجوقیان در ابتدای بازار شهرضا واقع شده، دارای گنبدی مرتفع و یک مناره میباشد که از آجر ساده میباشد،
(۲) امامزاده شاهرضا: از جمله آثار دیدنی شهرضا امامزاده شاهرضا است. گفته میشود شاهرضا در زمان امام رضا از دست مأموران حکومت وقت گریخت و به کوه این شهر پناه برد. مأموران او را در غاری در آن کوه کشتند و سرش را برای حاکم اصفهان بردند. بقعه مذکور از آثار با ارزش اسلامی در عهد صفویه میباشد،
(۳) شاه بابویه شهرضا: در کنار محله حصور آباد شهرضا؛. شاه بویه تا سال ۱۳۱۷ خورشیدی دارای گنبد رفیع آجری بوده که در این سال بدون توجه به اهمیت آن از نظر تاریخی و معماری خراب میگردد. شاه بویه یکی از شاهزادگان مظفری است که در سال ۷۹۵ هجری قمری به دست امیر تیمور کشته شدهاست،
(۴) بقعه سید خاتون شهرضا (همسر برادر شاه شجاع)،
(۵) ایوان حسینیه سادات شهرضا،
(۶) بازار بزرگ و چهار سوق شهرضا،
(۷) مسجد نو در خیابان حکیم فرزانه،
(۸) مسجد حاج عبدالحمید و تکیه خان،
(۹) قدمگاه خواجه خضر،
(۱۰) امامزاده شاه سید علیاکبر.
مناطق روستایی شهرستان شهرضا نیز دارای آب و هوایی خوش و باغهای مصفا هستند که هر کدام تفرجگاهی زیبا و دلنشین محسوب میشوند. با این همه مهمترین مناطق تفریحی اطراف شهرضا عبارتند از:
(۱) سیاهسر،
(۲) چشمه حیدر،
(۳) حوض ماهی،
(۴) بودجان،
(۵) سورمنده،
(۶) موروک،
(۷) دره شاه،
(۸) پرک آباد،
(۹) باغهای اسفرجان،
(۱۰) هونجان،
(۱۱) زرچشمه،
(۱۲) دزج، و
(۱۳) قمبوان.
آدرس شهرضا:
ایران، اصفهان، ۷۰ کیلومتری جنوب غرب شهر اصفهان، شهرضا