ازنا
درباره ازنا:
ازنا؛ با جمعیتی حدود ۵۰ هزار نفر؛ در فاصله:
- ۹۰ کیلومتری جنوب اراک،
- ۶۰ کیلومتری جنوب شازند،
- ۴۲ کیلومتری شرق دورود،
- ۲۵ کیلومتری غرب الیگودرز،
- ۱۰۰ کیلومتری جنوب شرقی بروجرد،
- ۱۲۶ کیلومتری شرق خرم آباد، و
- ۳۷۰ کیلومتری جنوب تهران
واقع شده است.
شهرستان ازنا یک اِکو سیستم طبیعی است و بیش از ۳,۰۰۰ (سه هزار) نقطه گردشگری دارد.
روستاهای منطقه ازنا درگذشته بخشی از استان مرکزی بودند و در دومین تقسیمات کشوری در ۱۶ آبان سال ۱۳۱۶ در حوزه لرستان قرار گرفتند. در سال ۱۳۱۷ ازنا به دهستان و در سال ۱۳۳۰ به شهر ارتقاء پیدا کرد و دارای شهرداری شد. در سال ۱۳۴۰ ازنا به عنوان مرکز بخش جاپلق در حوزه شهرستان الیگودرز ارتقاء پیدا نمود. در سال ۱۳۷۳ با تأسیس فرمانداری ازنا از الیگودرز جدا و به شهرستان تبدیل شد و شهر ازنا مرکز آن شد.
اگرچه منطقه ازنا برای کشاورزی و دامپروی و همچنین صنعت سنگ پتانسیل بالایی دارد ولی به دلیل دسترسی مناسب و داشتن جاذبه های گردشگری منحصربفرد؛ از نظر گردشگری بسیار اهمیت پیدا کرده است و گام های مهمی برای توسعه صنعت توریسم در آن برداشته شده است.
ریشه نام ازنا:
کلمه ازنا از کلمه ازنائوری در زبان گرجی و به معنی اشراف زاده گرفته شده است. در برخی از کتب تاریخی زمان صفویه از کلمه ازنائور برای نامیدن بزرگان گرجستانی استفاده شده است. از آنجا که در دوران صفویه گروهی از اهالی گرجستان به این ناحیه کوچانده شدند لذا کلمه ازنا از کلمه ازنائور مشتق شده است.
بنیان ازنا، جاپلق (گاپله) و پاچه لک از یکدیگر تفکیک ناپذیرند زیرا در زمان صفویه اولین بار همزمان:
- گرجی ها: ده ازنا، روستای گرجی، برجله (برجغالا)، کرتیلان (کارتیل: گرجستان) را شکل دادند
- مهاجرین آذری تبار روستاهای بخش گاپله (جاپلق) مانند گنجه (دومین شهر بزرگ کشور آذربایجان کنونی)، اقبلاغ، قشلاق، پیرهان، پیر بداغ، زرنان و … را شکل دادند
- ارامنه که بنیانگذار چالسپار (آچالوس که یک قدیس ارمنی بوده است)، کرت و زرنان بودند
- بختیاری ها و لرها که روستاهای بخش پاچه لک را بنا نهادند.
بررسی های کتب تاریخی نشان می دهد این اقدام صفویان در منطقه فریدنشهر (استان اصفهان) نیز با همین ترکیب جمعیتی (گرجی ها، آذری ها و ارامنه) به وضوح قابل مشاهده است. به مرور زمان، بختیاری ها و لرها (همراهان کریم خان زند در جنگ با بختیاری ها که اغلب در منطقه پاچه لک ساکنند) نیز به این ترکیب جمعیتی اضافه شدند و ترکیب جمعیتی ازنای فعلی شکل گرفت.
در جنوب شهرستان ازنا بخشی به نام پاچه لک وجود دارد که مردم آن به گویش بختیاری صحبت میکنند. بخشی از مردم ازنا به زبان لری ثلاثی که در شهرستانهای ازنا، شازند، خمین، خنداب، ملایر، قسمتهایی از بروجرد و تویسرکان رواج دارد صحبت می کنند. بخش قابل توجهی از اهالی ازنا نیز فارس زبان هستند.
ساکنین ازنا شامل پنج گروه عمده هستند:
(۱) بختیاریها
(۲) لرهای ثلاثی
(۳) ترک زبانان (مهاجر)
(۴) گرجیها (مهاجر)
(۵) لرهای لک.
شهر ازنا بر پایه اصول شهرسازی بنا شده است. خیابانهای منظم، ساختمانهای دولتی و بناهایی که به سبک مدرن ساخته شده، ازنا را از شهرهای اطراف متمایز میکند. خیابانهای ازنا به طرز منظم و بدون بن بست به یکدیگر وصل هستند و ساختمانها بدون هرگونه بی نظمی در کنار یکدیگر با نماهای مختلف زیبا قرار گرفته اند.
ازنا دارای ایستگاه قطار می باشد و در مسیر ترانزیتی تهران به اهواز واقع شده است و در فاصله کمی از اراک قرار دارد. ازنا در دامنه های اشترانکوه واقع شده است که دریاچه گهر را در خای جای داده است. موقعیت استراتژیک، طبیعت بکر و آب و هوای بی نظیر ازنا گردشگران طبیعت دوست بسیاری را از سراسر دنیا به سوی خود می کشاند.
مهمترین مناطق دیدنی و گردشگری ازنا عبارتند از:
(۱) چشمه یا چاه طیان یا تیان،
(۲) درهتخت،
(۳) تونل برفی،
(۴) روستای دربند،
(۵) بام ازنا،
(۶) ۱۰۶ تپه باستانی،
(۷) قلعه باجول،
(۸) خانه اربابی سید آباد،
(۹) قلعه آشور آباد،
(۱۰) عمارت مرزیان،
(۱۱) حمام و قنات موشله،
(۱۲) مسجد گنجه،
(۱۳) امام زاده قاسم،
(۱۴) امام زاده آقا پیر عباد،
(۱۵) اشترانکوه،
(۱۶) روستای کمندان،
(۱۷) طبیعت چمنار در روستای سراب داریاب،
(۱۸) روستای گرجی،
(۱۹) روستای دهاجی،
(۲۰) چشمه قلقل،
(۲۱) قلعه دز، و… .
در این بین قله اشترانکوه و تونل برفی شهرت بین المللی دارند و سالانه هزاران گردشگر برای صعود به قله اشترانکوه و همچنین دیدن تونل برفی به ازنا مسافرت می کنند.
آدرس ازنا:
(۱) ایران، خرم آباد، دورود، ازنا
(۲) ایران، تهران، قم، اراک، ازنا