سرخه
درباره سرخه:
سرخه؛ با جمعیتی حدود ۲۵ هزار نفر؛ در فاصله
۲۲ کیلومتری غرب و جنوب غربی شهر سمنان،
۹۳ کیلومتری شرق و شمال شرق گرمسار، و
در فاصله ۲۰۰ کیلومتری شرق تهران
واقع شده است.
سور نام محلی سرخه است.
وجه تسمیه شهر سرخه احتمالاً به وجود کوههای سرخ در اطراف آن مربوط است.
سرخه یکی از شهرهای منطقه کهن قومس است و مردم سرخه به گویش خاص سرخه ای صحبت می کنند.
قومس جزیره لهجه هاست و کانون گویش های اصیل ایرانی بحساب می آید. گویش سرخهای را در گروه گویش های حاشیه دریای خزر و زیرمجموعه گویش های ایرانی نو غربی دسته بندی می کنند. گویش سرخه خصایص مشترک قابل توجهی با زبان مازندرانی دارد.
شهرستان سرخه به عنوان جزیره لهجه ها مشهور است چون در هر روستای آن به یک لهجه و گویش صحبت می کنند و شهر سرخه مرکز این شهرستان با گویشی صحبت می کنند که قابل نوشتن است.
از روستاهای شهرستان سرخه که دارای گویشهای متفاوتی هستند عبارتند از:
(۱) روستای لاسجرد،
(۲) روستای افتر،
(۳) روستای بیابانک،
(۴) روستای مومن آباد،
(۵) روستای اسد آباد،
(۶) روستای اروانه،
(۷) روستای امامزاده عبدالله،
(۸) روستای ایج و جوین،
(۹) روستای صوفی آباد و
(۱۰) روستای نظامی.
از عمده ترین محصولات کشاورزی سرخه عبارتند از:
- خربزه،
- انار،
- پنبه،
- گندم،
- جو،
- زیتون و
- پسته
آثار تاریخی شهرستان سرخه عبارتند از:
(۱) مسجد چهل ستون سرخه،
(۲) حمام بیرون دژ،
(۳) قلعه جهان آباد،
(۴) منزل حاج حشمت (حشمت خان پیوندی)،
(۵) آب انبار قدیمی (موزومَبل) سرخه،
(۶) بقعه پیر غریب،
(۷) کاروانسرای شاه عباسی لاسجرد،
(۸) مسجد امام حسین،
(۹) امامزاده سید محمد بن زید و امامزاده مصیب سرخه،
(۱۰) قلعه افتر،
(۱۱) آرامگاه علاء الدوله و درویش محمد،
(۱۲) یخچال حاج اسدالله عزیزی و یخچال های جنوب شهر سرخه،
(۱۳) آب انبار و مجموعه باستانی روستای بیابانک سرخه،
(۱۴) آسیابهای آبی و آسیاب چهارم (حاج وردی)،
(۱۵) خانه کرکه ابادی بیابانک، و
(۱۶) خانه عزیزیان.
جاذبه های گردشگری طبیعتی سرخه عبارتند از:
(۱) چشمه معدنی شورآب (شمال غربی سرخه)،
(۲) چشمه معدنی نمکدره (جنوب سرخه)،
(۳) چشمه معدنی تلخ آب غرب سرخه،
(۴) روستای جوین سرخه،
(۵) امامزاده محمد بن زید سرخه،
(۶) روستای ایج و امامزاده عبدالله سرخه،
(۷) گردنه بشم شمال سرخه،
(۸) دو خالگاه در مسیر رودخانه سرخه،
(۹) خنار (خونار) در شمال امامزاده عبداله سرخه، و
(۱۰) روستای گور سفید شمال سرخه.
آدرس سرخه:
(۱) ایران، سمنان، سرخه،
(۲) ایران، تهران، گرمسار، سرخه