منطقه حفاظت شده توران | دومین منطقه بیوسفر کره زمین
درباره منطقه حفاظت شده توران | دومین منطقه بیوسفر کره زمین:
ذخیرهگاه زیست کره توران بزرگترین ذخیره گاه زیست کره ایران است که بعد از سرنگتی آفریقا واقع در کشور تانزانیا دومین منطقه بیوسفر جهان بهشمار میآید.
از همین رو خارتوران را آفریقای ایران نیز لقب دادهاند. کل مساحت منطقه توران یا خارتوران ۱۴۷۰۶۴۰ هکتار مساحت دارد که شامل ۳ محدوده است که عبارتند از:
(۱) پارک ملی ۸٪،
(۲) پناهگاه حیات وحش ۱۷٪ و
(۳) منطقه حفاظت شده ۷۵٪ .
توران پس از پناهگاه حیات وحش نایبندان در طبس بزرگترین مجموعه حفاظت شده ایران است.
پارک ملی توران در منتهیالیه شرق استان سمنان و در جنوب شرقی شهرستان شاهرود واقع شده است و قسمت کوچکی از بخش شرقی آن در شهرستان سبزوار استان خراسان رضوی قرار گرفته است.
منطقه توران از ۳ دشت بسیار وسیع و ۳ کوه شامل
(۱) قله ۲۲۸۱ متری شترکوه در غرب،
(۲) قله ۲۲۶۵ متری قلعه بالا در شمال غرب و
(۳) قله ۲۴۱۱ متری پیغمبر؛ تشکیل شدهاست.
در منطقه ملی توران ۴۱ گونه پستاندار، ۱۶۷ گونه پرنده، ۴۲ گونه خزنده و ۲ گونه دوزیست شناسایی شدهاند که شاخصترین آنها همان یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی هستند.
خارتوران در کنار منطقه حفاظت شده بهرام گور در استان فارس آخرین پناهگاه گورخر است. حیوانی که در گذشتههای دور تقریباً در دو سوم خاک ایران و چند کشور همسایه زندگی میکرد.
احتمالاً بیشترین تعداد یوزپلنگ ایرانی بین مناطق مختلف حفاظت شده ایران در خارتوران زندگی میکنند؛ البته در مورد پناهگاه حیات وحش نای بندان نیز همین ادعا مطرح است. با توجه به اینکه پناهگاه حیات وحش نای بندان کمتر در دسترس وسایل نقلیه بوده و تعرض کمتری نسبت به خارتوران به آن شده است احتمال فراوان بیشترین تعداد یوزپلنگ ایرانی در پناهگاه حیات وحش نای بندان وجود دارد.
شاخصترین پستانداران منطقه حفاظت شده توران عبارتند از:
(۱) یوزپلنگ ایرانی،
(۲) گوره خر ایرانی،
(۳) غزال ایرانی (آهو)،
(۴) جبیر،
(۵) پلنگ ایرانی،
(۶) سیاهگوش،
(۷) گوسفند وحشی،
(۸) کل و بز،
(۹) گربه شنی،
(۱۰) گربه دشتی،
(۱۱) گربه پالاس (از انواع نادر گربهسانان در ایران)،
(۱۲) کفتار راه راه،
(۱۳) گرگ،
(۱۴) شغالزرد،
(۱۵) روباه قرمز و
(۱۶) شاه روباه.
مهمترین پرندگان پارک ملی توران عبارتند از:
(۱) هوبره،
(۲) کبک،
(۳) تیهو،
(۴) بلدرچین،
(۵) چاخ لق،
(۶) کبوتر چاهی،
(۷) قمری،
(۸) دمجنبانک ابلق،
(۹) سبزه قبای هندی،
(۱۰) باقرقره،
(۱۱) سهره سبز،
(۱۲) سهره صورتی،
(۱۳) چکاوک کاکلی،
(۱۴) سنگ چشم دم سرخ،
(۱۵) انواع گنجشک،
(۱۶) اردک بلوطی،
(۱۷) حواصیل،
(۱۸) بحری،
(۱۹) دلیجه،
(۲۰) عقاب طلایی،
(۲۱) عقاب دشتی،
(۲۲) شاهبوف،
(۲۳) مرغ حق،
(۲۴) دال،
(۲۵) کرکس مصری،
(۲۶) قرقی،
(۲۷) انوع سارگپه، و
(۲۸) زاغ بور.
شاخصترین خزندگان خارتوران عبارتند از:
(۱) انواع سوسمار،
(۲) آگاما،
(۳) بزمجه بیابانی،
(۴) لاکپشت مهمیزدار،
(۵) کفچه مار،
(۶) افعی شاخدار،
(۷) مار زنگی و
(۸) انواع مارهای جعفری.
آدرس منطقه حفاظت شده توران:
ایران، شهر سمنان، شهر شاهرود، ضلع جنوبی جاده تهران مشهد، شرق دهستان طرود، غرب دهستان زمانها و شمال شرقی کویر مرکزی ایران، منطقه حفاظت شده توران