زیارتگاه بی بی دوست زابل
درباره زیارتگاه بی بی دوست زابل:
زیارتگاهی به نام بی بی دوست در شرق زابل، روستای قاسم آباد و در ضلع جنوب شرقی محوطه باستانی متعلق به عصر اشکانیان وجود دارد که تاریخ بنا و قدمت آن نامشخص است.
این بنا بر تپه ای احداث شده است که ارتفاع آن در ضلع شمالی حدود ۸ متر و در ضلع جنوبی ۳ متر است.
قبرستانی که آرامگاه بی بی دوست در آن واقع شده قدمتی طولانی دارد و بقایای قبور قدیمی بسیاری در اطراف این آرامگاه دیده می شود.
در حال حاضر نیز مراسم تدفین در این قبرستان انجام می شود.
درباره نام و نشان این زیارتگاه نظریه های متفاوتی وجود دارد که عبارتند از:
(۱) در نظر بسیاری از اهالی منطقه، بی بی دوست با نام اصلی فاطمه و کنیه حسینی (موسوی) معروف است. نام پدرش سید صالح معروف به آتش نفس بوده است. از آنجا که سید صالح به تنها دخترش؛ فاطمه؛ علاقه بسیاری داشته است وی را با عنوان بی بی دوست داشتنی یا همان بی بی دوست معرفی می نمود. بی بی دوست برادری به نام سید حسین نیز داشته است. مزار بی بی دوست در نزد مردمان منطقه سیستان از ارزش و احترام ویژه ای برخوردار است و به نامهای بی بی نوروز، بی بی دوست، بی بی سه شنبه، بی بی نور، بی بی حور و بی بی تندوری نیز معروف است.
(۲) در منطقه سیستان زنان سادات و خوانین را بی بی می نامند. همچنین مادربزرگ ها در سیستان عنوان بی بی دارند و بسیار مورد احترام هستند. عدهای در خاک سیستان افغانستان؛ بی بی دوست را خواهر امیران صاحب، و برخی دیگر در منطقه لاش و جوین؛ بی بی دوست را خواهر میراقبال سیستانی می دانند که در نواحی مرزی ایران و افغانستان و در خاک افغانستان زندگی میکرده است.
(۳) عده ای نیز بی بی دوست را از اولاد و اعقاب دختری امام حسین (ع) می دانند.
(۴) برخی هم بی بی دوست را با زمان قاضی عبدالله کندرکی در روستای آس قاضی در بخش شهرکی و نارویی از عارفان قرن ۹ هجری قمری در ارتباط می دانند.
(۵) عده ای دیگر بی بی دوست و میر اقبال را از فرزندان میرداماد و خواهرزاده شاه عباس یکم صفوی معرفی می کنند.
البته نحوه پدید آمدن این مزار با داستان مزار شیخ حسن و مزار امامزاده زید در افغانستان شباهت نام دارد. ظاهراً یک نوع پیوستگی انتسابی بین مزارات مذکور و مزار سید اقبال واقع در لاش و جوین وجود دارد و همه آنها اعقاب دختری امام حسین(ع) شناخته می شوند.
آدرس زیارتگاه بی بی دوست:
ایران، زاهدان، زابل، بخش مرکزی، دهستان بنجار، روستای قاسم آباد، محوطه باستانی، زیارتگاه بی بی دوست زابل