مهدی شهر | سنگسر
درباره مهدی شهر | سنگسر:
سنگسر یا مهدی شهر؛ با جمعیتی حدود ۲۵ هزار نفر؛ در فاصله ۱۵ کیلومتری شمال شهر سمنان قرار دارد.
مهدی شهر قبل از انقلاب اسلامی ایران، سنگسر نامیده می شد و اکنون نیز در بین عموم مردم به این نام شهرت دارد.
اهالی سنگسر به زبان سنگسری صحبت می کنند.
شهر مهدی شهر یا سنگسر از سمت شمال با شهمیرزاد (از شهرهای استان سمنان) از سمت غرب با سرخه (از شهرهای استان سمنان) و فیروزکوه (از شهرهای استان تهران) و از سمت شرق با دامغان (از شهرهای استان سمنان) ارتباط دارد.
ارتفاع مرکز سنگسر یا مهدی شهر از سطح دریا ۱۶۳۰ متر است.
گوسفند سنگسری پروارترین گوسفند جهان است بطوریکه ۶۰ درصد وزن خود گوشت تولید می کند.
سنگسری ها از اولین دسته های آریایی هستند که به ایران آمده اند و هنوز گویش باستانی خاص خود را حفظ نموده و به سنن باستانی پایبند هستند.
در گذشته، سنگسری ها زندگی عشایری داشتند بطوریکه دامنه کوچ آنها از استان های تهران و مازندران تا گلستان و خراسان را دربرمی گرفت ولی اکنون بیشتر مردم شهرنشین شدند.
عشایر سنگسری در استفاده از شیر گوسفند مهارت خاصی دارند و انواع لبنیات مرغوب و منحصربفرد خود را از آن تهیه می کنند.
تعداد لبنیات سنگسری ها به بیش از ۳۰ نوع می رسد که مهمترین آنها عبارتند از:
- ماست،
- دوغ،
- آرشه،
- پنیر،
- خورش،
- لور،
- چیکو،
- کشک،
- وارعون و غیره
سابقه تاریخی مهدی شهر یا سنگسر به پیش از اسلام و حتی به زمان سلسله های پیشدادی می رسد.
در شاهنامه فردوسی از سنگسر با نام سکسر یا سکسار نام برده شده است. در روایات ملی و حماسه های ایران نیز از سکسر و سکساران یاد شده است. همچنین به سگساران در چندین جا از شاهنامه فردوسی نیز اشاره شده است.
اقتصاد و فلسفه وجودی شهر مهدی شهر بر صنعت و دامداری آن استوار است.
زبان سنگسری عضوی از شاخه شمال غربی زبانهای ایرانی است و با زبان سمنانی، سرخه ای، شهمیرزادی و لاسگردی که از آبادیهای مهم شهرستان سمنان و شهرستان مهدی شهر محسوب می شود شباهت خاصی دارد.
اهالی مهدی شهر زبان فارسی را نیز بخوبی صحبت می کنند ولی در بین خود ترجیح می دهند که با زبان سنگسری حرف بزنند که در این صورت دیگران از آن چیزی سر درنمیآورند.
عشایر سنگسری شاخص ترین عشایر دامنههای البرز هستند. آنها طولانی ترین مسیر کوچ جهان را طی می کنند بطوریکه فاصله دورترین نقطه ییلاقی و قشلاقی آنان به بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر می رسد.
سیاه چادر عشایر سنگسری که گوت نام دارد منحصربفرد است و از ساختار ویژه ای برخوردار است. تقسیمات داخلی سیاه چادر سنگسری همسان معماری ایرانی است. پلاس سنگسری کف آن را مفروش و دیوارهای نقش دار، فضای داخل چادر را به محل میهمانان، خانواده و آشپزخانه تفکیک میکنند. دست بافته ها و آویزه های بسیاری که دارای نقش و رنگ هستند در داخل چادرها کاربرد دارند.
عشایر ایل سنگسری از شیر گوسفند و بز، ۳۲ نوع محصول لبنی تولید میکنند. همچنین آنان در تولید نوعی شکلات محلی به نام چیکو تبحر خاصی دارند.
چیکو و روغن زرد که ماحصل تلاش عشایر سختکوش ایل سنگسر است، بخشی از سوغات مهدی شهر را هستند.
امروزه بخشهایی از مراتع استانهای سمنان، تهران، قزوین، قم، مرکزی، مازندران، گلستان، گیلان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی، و اصفهان همچنان در اختیار عشایر ایل سنگسر قرار دارد.
صنایع دستی سنگسریها عبارتند از:
- قالی بافی،
- نمد مالی،
- گلیم و جاجیم بافی
- چادر،
- برک،
- شال،
- مقنعه و غیره.
اندازه قالی های سنگسریها معمولاً بزرگ نیست و کمتر به بافتن قالیهای بزرگ دست می زنند.
بافت نوعی قالی در سنگسریها جلب توجه می کند که همان قالی خود رنگ است که در برخی نقاط دیگر ایران هم بافته می شود. در این نوع قالی از رنگ طبیعی پشم (سفید، سیاه، خاکستری، قهوه ای، میشی و …) استفاده می کنند.
همچنین زنان سنگسری دارای لباس های ویژه ای هستند مانند ساخته مکنه که روسری ابریشمین خوش رنگ و نگاری است که قرنها آن را بافته، زینت داده و به ترتیب خاصی می بندند.
شهرستان مهدی شهر از قطبهای اصلی هاکی در ایران است و این منطقه همواره تعدادی بازیکن در اردوهای تیم ملی دارد.
در یکی از میدانهای اصلی مهدی شهر تندیس یک بازیکن هاکی قرار دارد.
همچنین با توجه به پیشینه عشایری، یکی از تفریحات مردم مهدی شهر اسب سواری است.
آدرس مهدی شهر:
ایران، سمنان، مهدی شهر