کاخ کلات (کاخ خورشید)
درباره کاخ کلات (کاخ خورشید):
کاخ کلات یا کاخ خورشید یا عمارت خورشید در سال ۱۱۵۱ هجری قمری به دستور نادرشاه افشار جهت اقامت و خزانه جواهرات و غنایم در درون شهر کلات ساخته شده است. کلات به معنای برج و بارو است. قبل از اسلام تقریباً تمامی شهرها را به شکل کلات می ساختند که در آنها نظام طبقاتی رعایت می شده است. این طبقات اجتماعی پیشتر ۳ طبقه بوده است که بعدها به ۴ طبقه تبدیل شده است که شامل موارد زیر بوده است:
(۱) ارتشدان،
(۲) موبدان،
(۳) استرپوشان، و
(۴) صنعتگران.
این چهار گروه هر کدام در شهر جای خود را داشته اند. ساختن کاخ خورشید یا کاخ کلات در سالهای آغازین به قدرت رسیدن نادرشاه افشار شروع شد و تا آخرین سالهای حیات نادر ادامه داشت اما عمر نادرشاه کفاف نداد این کاخ را به طور کامل بسازد.
کتیبه بسیار زیبای سوره نباء با خط ثلث دور تا دور فضای گنبد کاخ کلات وجود دارد که در سالهای آخر حیات نادرشاه افشار ساخته شده است. کاخ کلات یا کاخ خورشید در وسط باغ بزرگی قرار دارد و شامل یک بنای ۳ طبقه است که در گذشته حدود ۲۵ متر ارتفاع داشته است. در حال حاظر به علت خرابی طبقه سوم؛ ارتفاع بنای کاخ خورشید بیش از ۲۰ متر نیست. طبقه اول کاخ کلات ۸ ضلعی است که آن را روی ۴ ردیف پلکان به شکل هرم بر پا کرده اند. ورودی های کاخ خورشید در اضلاع هشتگانه قرار دارد که به سالن اصلی کاخ کلات منتهی می شود.
آدرس کاخ کلات یا قصر خورسید:
ایران، شهر مشهد، شهر کلات، کاخ کلات (کاخ خورشید)