زابل
درباره زابل:
زابُل؛ با حدود ۱۵۰ هزار نفر جمعیت؛ در فاصله
- ۲۱۰ کیلومتری شمال زاهدان،
- ۳۶۵ کیلومتری جنوب بیرجند،
- ۵۰۰ کیلومتری جنوب مشهد،
- ۱۱۰۰ کیلومتری شمال چابهار،
- ۱۵۰۰ کیلومتری تهران،
- ۵۰۰ کیلومتری غرب قندهار افغانستان،
- ۵۰۰ کیلومتری جنوب هرات افغانستان،
- ۹۹۵ کیلومتری جنوب غربی شهر کابل افغانستان،
- ۹۵۰ کیلومتری غرب کویته پاکستان، و
- ۵۶۰ کیلومتری شرق کرمان
واقع شده است.
زابل یکی از شهرهای استان سیستان و بلوچستان محسوب می شود. این شهر مرکز شهرستان زابل است.
زابل (زابلستان) در قدیم سکستان یا سجستان (سیستان) و نیمروز نام داشته است.
محلی که امروز زابل نامیده می شود در گذشته زمینهایی با تپه هایی از سبزه زارها و رسوبات دریایی بوده است که قسمتی از آن در مسیر رودخانه هیرمند قرار داشت. با کم شدن آب رودخانه هیرمند؛ بر وسعت خشکیهای اطراف آن افزوده شد و با اتصال این منطقه به روستای حسین آباد، آبادی بزرگی شکل گرفته است که بعدها تأسیس پادگان نظامی بر اهمیت آن افزود.
در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی بر طبق مصوبه هیئت وزیران، آن آبادی را زابل نامگذاری کردند و در سال ۱۳۱۶ خورشیدی به عنوان مرکز سیستان تعیین شد.
زابل بیشترین آثار تاریخی و باستانی را در استان سیستان و بلوچستان به خود اختصاص داده است.
“شهر سوخته“ یکی از مشهورترین آثار تاریخی و باستانی زابل و ایران است که با تمدنی چندین هزار ساله در ۷۰ کیلومتری زابل واقع شده است.
با توجه به فرهنگ ایران باستان و ادبیات شاهنامه ای، زابل مهد پهلوانان نامی ایران بشمار می آمد با اینحال در دوران معاصر تا عصر پهلوی اول مکانی به این نام در ایران وجود نداشت و در عوض زابل و زابلستان نام مکانهایی در کشور افغانستان بود. ازینرو در دوره پهلوی اول بمنظور حفظ و احیای ارزشهای ملی ایران باستان، حسین آباد یا به عبارتی نَصرَت آباد بر اساس مصوبه فرهنگستان به زابل تغییر نام یافت. این درحالی است که حسین آباد قدمتی کمتر از ۲۰۰ سال دارد و نام و نشانی نیز از زابل تاریخی در خود ندارد به همین دلیل بیشتر آثار تاریخی باستان مربوط به زابلستان در اطراف شهر زابل کنونی قرار دارند.
از ارتفاعات مهم شهرستان زابل “کوه خواجه“ (تخت جمشید خشتی ایران) و “قلعه رستم“ هستند که در غرب شهر زابل کنونی قرار دارند. در فراز این کوه تصویری از رستم پهلوان که گرزی دو سر در دست دارد، کنده کاری شده وجود دارد. در دامنه های جنوبی آن نیز ویرانه های بناهای منسوب به دوره اشکانیان بجا مانده است که در زمان خود بسیار با شکوه بودند.
زابل امروزی شهری به نسبت توسعه یافته و مجهز به انواع خدمات مورد نیاز جامعه شهری امروزی است.
صنایع دستی زابل عبارتند از:
(۱) پشتی و گلیم بافی،
(۲) قالیبافی،
(۳) توتن سازی (بلم سازی)،
(۴) تولید ابزارآلات موسیقی،
(۵) سوزن دوزی بلوچی،
(۶) کلوچه و نان پزی،
(۷) حصیربافی یا خولک بافی،
(۸) پرده بافی، و
(۹) خومک دوزی (خامه دوزی بر روی لباس مردانه).
اماکن مهم گردشگری و تاریخی زابل عبارتند از:
(۱) آتشکده کرکویه،
(۲) تخت عدالت،
(۳) کوه خواجه،
(۴) قلعه سام،
(۵) سه کوهه،
(۶) شهر سوخته،
(۷) دهانه غلامان،
(۸) قلعه رامرود،
(۹) قلعه مچی،
(۱۰) قلعه تپه،
(۱۱) قلعه رستم،
(۱۲) قلعه کهک کهزاد،
(۱۳) چاه نیمه،
(۱۴) آرامگاه خواجه غلطان،
(۱۵) زیارتگاه بی بی دوست، و
(۱۶) ارگ خان ملک کیانی.
آدرس شهر زابل:
(۱) ایران، زاهدان، زابل
(۲) ایران، مشهد، بیرجند، زابل
(۳) ایران، کرمان، زابل