ارگ تاریخی بم | بزرگترین سازه خشتی جهان
درباره ارگ تاریخی بم | بزرگترین سازه خشتی جهان:
ارگ بم بزرگترین سازه خشتی در جهان بوده است.
بم و فضای فرهنگی آن در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است و یک میراث جهانی به حساب میآید.
ارگ عظیم بم که در مسیر جاده ابریشم قرار داشته ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ساخته شده است و تا سال ۱۸۵۰ پس از میلاد نیز همچنان در آن زندگی جریان داشته است.
به طور کلی ارگ بم یک دژ بزرگ است که در قلب آن، ارگ واقع شده است، اما به دلیل ظاهر پر اُبهت ارگ، که مرتفع ترین قسمت مجموعه نیز به شمار میآمد، کل بنای دژ به عنوان ارگ بم شناخته میشود.
مساحت ارگ بم نزدیک به ۱۸۰ هزار مترمربع است که با دیوارهایی به بلندی ۶ تا ۷ متر و طول ۱۸۱۵ متر محافظت می شود.
ارگ بم ۲ بخش جدا از هم دارد که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند.
حدود ۶۷ برج در سطح شهر باستانی بم پراکنده هستند.
میتوان گفت طراح یا طراحان، شکل نهایی کل ساختمانها و شهر بم قدیم را از همان قدم های ابتدایی مراحل ساخت، پیش بینی کرده بودند.
ارگ اصلی بم در مرکز شهر نظامی بم قدیم و در نقطه ای با بهترین دید از لحاظه امنیتی قرار دارد.
بخش حکومتی ارگ بم در درونیترین دیوار قرار گرفته و شامل دژ نظامی، عمارت چهار فصل، سربازخانه، چاه آب ۴۰ متری و اصطبلی به گنجایش ۲۰۰ اسب است.
بخش رعیت نشین ارگ بم اطراف بخش حکومتی آن است و شامل ورودی اصلی شهر، مسیر اصلی متصل کننده ورودی شهر به دژ و بازار در امتداد آن، نزدیک به ۴۰۰ خانه و ساختمانهای عمومی مانند مدرسه و مکان ورزش است.
در مجموعه ارگ تاریخی بم ۳ نوع خانه متمایز و قابل توجه وجود دارد که عبارتند از:
(۱) خانههایی با ۲ یا ۳ اتاق برای خانواده های فقیر.
(۲) خانههایی با ۳ یا ۴ اتاق برای طبقه متوسط جامعه که بعضی از آنها ایوان هم دارد.
(۳) مجلّلترین خانه ها با اتاق های بیشتر که به خاطر فصل های مختلف سال در نقاط گوناگون قرار گرفته اند، با یک حیاط بزرگ و یک طویله در نزدیکی خانه نشیمن برای حیوانات. تعداد این خانهها در ارگ خیلی کم است. از این دسته خانه ها میتوان به خانه سیستانی ها و خانه یهودیان اشاره کرد.
همه ساختمانهای ارگ تاریخی بم را از آجرهای رُسی پخته نشده یعنی خشت، ساخته اند.
هنگامیکه دروازه ورودی شهر باستانی بم بسته میشده است هیچ حیوان یا انسانی نمی توانسته وارد آن شود.
ساکنان بم قدیم می توانستند زندگی خود را در دورههای طولانی محاصره شهر توسط دشمن ادامه دهند زیرا به چاه آب، باغ ها و حیوانات اهلی در داخل ارگ دسترسی داشتند.
هنگام حمله دشمن؛ ساکنان بم باستان می توانستند در داخل شهر بمانند و سربازان می توانستند از آن دفاع کنند زیرا ارگ بم توسط دیوارهای بلند و برج ها محصور بود.
علاوه بر نمای برجهای نگهبانی و رئوس تزئین شده؛ دیوارهای مرتفع دژ در خط افق، و بادگیرهای این بنا بسیار با شکوه جلوه می کنند.
بادگیرهای ارگ بم ساختارهای بیرون زده ای از بناها هستند که برای گرفتن باد و هدایت آن به داخل بناها استفاده می شده اند.
۸۰% ارگ تاریخی بم در زلزله وحشتناک سال ۱۳۸۲ خورشیدی تخریب شد اما با همکاری کشورهای مختلف دوباره بازسازی شده است.
آدرس ارگ تاریخی بم:
ایران، کرمان، بم، ارگ تاریخی بم