گنبد جبلیه کرمان | موزه سنگ کرمان
درباره گنبد جبلیه کرمان | موزه سنگ کرمان:
گنبد جبلیه در منتهی الیه شرقی کرمان در نزدیکی ۲ قبرستان صاحب الزمان و سید حسین کرمان قرار دارد.
گنبد جبلیه گنبد بزرگ و عجیبی است و از سنگ و گچ ساخته شده تا امروز دوام آورده است.
گنبد ۸ ضلعی جبلیه که به گنبد گبری نیز شهرت دارد تماماً از سنگ است و عرض پی آن در پایه به ۳ متر میرسد.
در ۸ طرف گنبد جبلیه ۸ درب با عرض ۲ متر وجود دارد ولی اخیراً به منظور جلوگیری از تخریب این اثر؛ ۷ درب را با سنگ مسدود کرده اند و فقط یک درب را باز می کنند.
قسمت بالای گنبد جبلیه از آجر ساخته شده و داخل گنبد ظاهراً از گچ بری ها و تزئینکاری هایی استفاده شده بود که البته در حال حاظر وجود ندارند.
از تاریخ بنا و منظور از ساختمان این گنبد فعلاً اطلاع دقیقی وجود ندارد.
برخی معتقدند که گنبد جبلیه آتشکده زرتشتیان بوده است و برخی دیگر نیز عقیده دارند که گنبد جبلیه مزار سید محمد تباشیری است؛ ولی درست بودن نظریه دوم بسیار ضعیف است.
برخی کارشناسان بیان میکنند که جبلی تحریف یافته کلمه گبری است و بر طبق قواعد اشتقاقهای فارسی گ به ج بدل شده است.
قدمت این گنبد را از آنجاکه که آن را گنبد گبر نیز گفته اند می توان مربوط به دوران پیش از اسلام دانست و بیان کرد از بناهای زرتشتی و گبری است، ولــــی سبک معماری گنبد جبلیه با سبک آتشکده های زرتشتیان قبل از اسلام تطابق ندارد.
برخی کارشناسان برا رفع این تناقض نظریه ایی دیگر ارائه کرده اند تا نواقض نظریه قبلی برطرف شود:
“گنبد جبلیه مربوط به اواخر دوره ساسانی است و اوایل ورود اسلام تعمیر و مرمت شده است یا اینکه در اوائل اسلام با الهام از معماری ساسانی بنا گردیده است.”
گفته می شود گنبد جبلیه در دوره هایی از جمله دوره سلجوقی و به دستور محمد بن الیاس تعمیر شده است.
گفته میشود در ساخت گنبد جبلیه بجای آب از شیر شتر استفاده شده است و دلیل استحکام این بنا را همین امر میدانند.
در حال حاظر پیرامون گنبد جبلیه جنگل کاری شده و درختان سرو و کاج آن جنگلی با نام جنگل قائم را تشکیل داده اند که از تفرجگاه های کرمان محسوب می شود.
گنبد جبلیه از سال ۱۳۸۸ خورشیدی نیز به موزه سنگ کرمان تبدیل شد.
آدرس گنبد جبلیه کرمان:
ایران، شهر کرمان، شرق کرمان، پارک جنگی قائم، گنبد جبلیه کرمان