جاذبه های گردشگری یزد
درباره برج خاموشان | دخمه زرتشتیان یزد:
دخمه یا برج خاموشان مکانی است که زرتشتیان، مردار آدمیان را که بنا بر آئین زرتشتی نجس و پاریار است در آن میگذاردند تا گوشت مردار توسط درندگان و پرندگان خورده شود آنگاه باقیمانده استخوانها را درون چاه میانه دخمه انبار میکردند.
بنا بر آئین زرتشتیان دفن مردار موجب آلودگی عنصر مقدس خاک میگردید.
دخمه:
دخمه یا دخنه دگرگون واژه دخ خنه (دژ خانه) میباشد که به مرور زمان بدین وجه درآمده و به معنای سرای پلیدی است.
دخمه ها خواه ساخته شده بدست انسان خواه برآمده از عوارض طبیعی بگونه ای آرایش مییافتند تا دسترسی گوشتخواران به مردار ساده باشد؛ بدین منظور بیشتر آنها فاقد سقف یا میان فضا و در خارج سکونتگاه شهری و روستایی و معمولاً بر فراز بلندی ها ساخته میشده اند.
در دوران زرتشتیان نسا یا مردار (جسد مرده) توسط فرد یا افرادی موسوم به نِساکش از خانه به محل دخمه انتقال مییافت و در آنجا تحویل مسئول دخمه داده می شد و در آنجا باقی می ماند تا متلاشی شود و سپس فردی که تمام عمر محکوم به خارج نشدن از دخمه بود، بقایای استخوان و لوس باقیمانده جسد مرده را درون چاه وسط دخمه می ریخت.
هنوز در ایران دخمههایی یافت میشود اما زرتشتیان دیگر از آن استفاده نمیکنند. از معروفترین دخمه های ایران دخمه بندر سیراف بوده است که بعد از اسلام به قبرستان مسلمانان تبدیل شد و نیز گفته میشود مقبره کوروش کبیر تنها دخمه ساخته شده به شکل خانه است.
همچنین قابل توجه است که خاکسپاری آسمانی نیز مراسمی در بوداگرایی وجرهیانه است که در آن اجساد مردگان را بر بالای کوه ها میگذارند تا بر اثر هوای آزاد متلاشی شوند یا اینکه پرندگان گوشتخوار، گوشت آنها را بخورند.
دخمه زرتشتیان یزد را که به نام برج خاموشان و برج سکوت نیز میشناسند یکی از دخمه های زرتشتیان ایران بوده است که هنوز آثار آن باقی مانده است.
دخمه زرتشتیان یزد در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی یزد در حوالی منطقه صفائیه و روی یک کوه رسوبی و کم ارتفاع به نام کوه دخمه قرار گرفته است.
همانگونه که توضیح داده شد کارکرد این برج برای دفن جنازه ها بوده است. در گذشتههای دور جنازههای زرتشتیان را بالای برج خاموشان میگذاشتند تا خوراک پرنده ها شوند. سپس استخوانها را در چاهی می ریختهاند.
آدرس برج خاموشان | دخمه زرتشتیان یزد:
ایران، یزد، ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی یزد، حوالی منطقه صفائیه، کوه دخمه، برج خاموشان