منارجنبان
درباره منارجنبان:
در ایران برخی منارهها قابلیت تکان خوردن دارند که به اصطلاح به آنها منار جُنبان میگویند. از معروفترین منارجنبانهای ایران یکی در اصفهان و دیگری در شهرستان اردکان و در بخش خرانق واقع شدهاند.
منارجنبان اصفهان به صورت یک بقعه و دو مناره است که بر روی مزار عمو عبدالله کارلادانی (عموعبدالله بن محمود صقلابی)؛ از پارسایان نام آور سده ۸ هجری؛ بنا شده است و سنگ قبر آن مورخ به سال ۷۱۶ هجری، همزمان با اواخر پادشاهی محمد خدابنده الجایتو، ایلخان مسلمان مغول است.
هر مناره منارجنبان اصفهان دارای پهنای ۹ متری و بلندای ۱۷ متری است. ارتفاع ایوان مقبره عمو عبدالله از سطح زمین بقعه ۱۰ متر و ارتفاع هر یک از دو مناره ۵٫۷ متر است.
در ایوان منارجنبان مزار عمو عبدالله قرار دارد و راه صعود به بام و منارهها نیز بوسیله درگاه کوچکی است، که با پلکانی مارپیچ به بام مربوط میشود. اما چیزی که این بنای کوچک با عرض ۹ متر و طول هر مناره ۱۷ متر را معروف کرده است تکان خوردن آنها است. یعنی با تکان دادن یکی از منارهها مناره دیگر و کل ساختمان نیز تکان میخورد.
ایوان منارجنبان یکی از آثار تک ایوانی دوران ایلخانی است که به سبک مغول ساخته شده است ولی شکل منارهها نشان میدهد که آنها را اواخر دوره صفویه به ایوان اضافه کردهاند.
دلیل حرکت این بنا مدتهاست برای دانشمندان سؤال بوده است و بسیاری هنوز هم میگویند هیچ دلیل منطقی ای برای این حرکت وجود ندارد. اما نکته مهم این است که منارجنبان در دنیا تنها بنایی نیست که این به این صورت حرکت میکند. در عراق و عربستان هم چنین بناهایی یافت میشود. به هر حال منطقیترین علتی که برای تکان خوردن منارهها میتواند وجود داشته باشد، پدیده فیزیکی تشدید یا اثر دوپلر است. چون منارهها سبُک و کاملاً مشابه هستند، تکان خوردن یکی روی دیگری اثر میگذارد.
جهانگردانی که به نقاط مختلف دنیا سفر کردهاند در مشاهدات خود مناره هایی را معرفی کردهاند که در نقاط دیگر جهان نیز همین خصوصیت را داشتهاند. اما قدر مسلم اینکه منارجُنبان اصفهان وجه تمایزی با سایر منارههای متحرک دارد و آن این است که گذشته از حرکت منارهها سایر قسمتهای بنا نیز حرکت میکند.
ساختمان منارجُنبان با کاشیهای لاجوردی رنگ به شکل ستاره چهارپر و اشکال دیگری به شکل کثیر الاضلاع فیروزهای رنگ زینت یافته است.
برخی کارشناسان تمام منارجُنبانهای ساخته شده در دنیا را متعلق به فرهنگ ایرانی اسلامی میداند. جالب است بدانید منار جنبانهای دنیا در یک دوره زمانی ۳۰ ساله دوره تیموریان ساخته شدهاند.
آدرس منارجنبان اصفهان:
ایران، اصفهان، بولوار آتشگاه، منارجنبان